مفهوم سیستم تولید یکپارچه، تنها شامل عناصر درون سازمان نبوده و از عناصری متعدد تشکیل شده است که در یک سوی آن تامین‌کنندگان مواد و قطعات و در سوی دیگر، مشتریان قرار دارند.
برای عملکرد موثر این سیستم‌ها، در طراحی آنها باید یکپارچه‌سازی بیشتر فعالیت با هم و کاهش لایه‌های سلسله مراتبی را مدنظر قرار داد. کندی جریان اطلاعات و یا ناکافی بودن آن بین واحد تولید و دیگر واحدها نظیر بازاریابی یا تحقیق و توسعه، مسئله‌ای رایج در شرکت‌های تولیدی است. برای بیشینه کردن کارایی سازمان، تمامی کارکردها به جای این‌که به تنهایی بهینه‌سازی شوند باید به صورت یکپارچه‌ با هم در تعامل باشند.

بیشتر سیستم‌های اطلاعات در محیط‌های تولیدی، برنامه‌های کاربردی تخصصی هستند که سعی دارند تکنولوژی ‌های پیشرفته تولید را با بهره گرفتن از رایانه، قابل استفاده و کنترل کنند.
سیستم اطلاعات جامع تولید در پی آن است که این برنامه‌های کاربری تخصصی و جزیره‌ای مهندسی، تولیدی و تجاری را در قالب یک سیستم اطلاعاتی جامع یکپارچه ترکیب کند.
به کارگیری موفق یک IS مستلزم درک کامل کسب و کار و محیط تحت حمایت سیستم اطلاعات است. لازمه ی چنین موفقیتی، برخورداری مدیران از دانش و تخص صهای لازم برای حمایت از سیستم ها و نیز جریان اطلاعات در درون و بیرون سازمان برای غنی سازی سیستم ها است.
تا کنون مطالعات بسیاری در زمینه سیستم های اطلاعاتی واحد های تولید سازمان صورت گرفته است. در یکی از تحقیقات یک مجموعه ای از روش ها برای استفاده سیستم اطلاعاتی در واحد های مختلف تولید در نظر گرفته شده است که منجر به رقابت پایدار می شود. به کارگیری سیستم اطلاعاتی ممکن است یک نقش مهم در هر گام از فرایند تولید و برون سپاری بازی کند
Stevens معتقد است که میزان پیشرفت به به کارگیری IS در هر گام توسعه ای بستگی دارد. علاوه بر این، او ادعا می کند که یک رویکرد یکپارچگی واحدهای مختلف تولید، می تواند موانع موجود بین عملیات و سازمان ها را حذف کند. و به کارگیری IS می تواند ارتباط بین توابع و سازمان ها را تقویت کند.
Bowersoxبیان می کنند که فرایند یکپارچگی واحدهای مختلف تولید، باید از یکپارچگی داخلی به یکپارچگی خارجی با تامین کنندگان و مشتریان پیش برود، چنین یکپارچگی داخلی و خارجی می تواند توسط اتوماسیون پیوسته و استاندارد سازی از هر تابع لجستیک خارجی و توسط اشتراک گذاری اطلاعات کارآمد و ارتباط استراتژیک با تامین کنندگان و مشتریان تکمیل شود.
بهبود هر یک از عملیات داخلی، در یکپارچگی واحدهای مختلف تولید، باید پیش از اتصال خارجی، با تامین کنندگان و مشتریان در گام یکپارچگی خارجی و به کارگیری IS ممکن است یک فاکتور بسیار مهم باشد.
Earl اظهار می کند که IS باید بالقوه به یک سلاح استراتژیک در حداقل یکی از موارد زیر باشد:

1. 1. به دست آوردن مزیت رقابتی

1. 1. بهبود بهره وری و عملکرد

1. 1. فعال کردن روش های جدید مدیریت و سازماندهی

1. 1. توسعه کسب و کارهای جدید

این مشاهده نشان می دهد که به کارگیری IS در فعالیت های استراتژیکی و مدیریتی مهم تر از استفاده آن ها در زمینه های عملیاتی است.
Closs اظهار می کند که اپلیکیشن های IS برای مدیریت تولید باید به طور گسترده مهندسی مجدد شود تا تمرکز خود را از یک تابع به یک چشم انداز فرایند تغییر دهد.
Porter and Miller استدلال می کنند که به کاربردن تکنولوژی اطلاعات یک اثر قابل توجه روی ارتباطات میان فعالیت های واحدهای مختلف دارد و هزینه را کم می کند، و مزیت های رقابتی را تضمین می کند.
در مطالعه های قبلی، کارایی یکپارچگی فرایندهای مختلف واحد تولید را توسط تقسیم مقیاس های مالی و غیر مالی توسط محققان قبلی اندازه گرفته شد.
که در این مطالعه، هزینه خرید، هزینه عملیات، هزینه موجودی، هزینه انبار، هزینه فروش، و هزینه توزیع/ حمل و نقل به عنوان شاخص های مالی استفاده شده است.
مقیاس غیر مالی، شامل تحویل به موقع مواد از تامین کنندگان، درصدی از مواد قابل قبول، سرعت تامین کتتده، پردازش سفارش، کاهش هزینه زمان پاسخ درخواست فرایند برای بازده مواد، سطح نوآوری محصول، انعطاف پذیری، دقت پردازش سفارش برای مشتریان، کاهش درجه نسبت بازگشت محصول، سرعت نظم گردانی، و کاهش هزینه زمان پاسخ در پردازش درخواست برای بازگشت محصول یا پس از خدمات می باشد.
در تعدادی مطالعات روی یکپارچگی فرایند تولید که از یکپارچگی داخلی به یکپارچگی خارجی است، تاکید می کند.
با افزایش شدید رقابت در محیط های کسب و کار، این محیط ها بسیار پویا و متغیر شده اند و روش های سنتی، در این محیط ها کارایی و اثر بخشی خود را از دست داده اند به همین دلیل استفاده از سیستم اطلاعاتی در سازمان پیشنهاد می کنیم که موجب بهبود بهره‌وری و اثربخشی و افزایش مزیت رقابتی سازمان می شود.
سیستم‌های اطلاعاتی می‌توانند در سریعتر، آسان‌تر و دقیق‌تر انجام دادن کارها مؤثر باشند که از این طریق بهره وری را بهبود می‌دهند .اثربخشی به توانایی یک فرد یا یک سازمان در انجام دادن چیزهایی است که باید انجام شوند. مدیری که شرایطی را که ممکن است مسئله ‌ساز شوند پیش‌بینی می‌کند و علل را پیش از اینکه مشکل پدید آید بررسی می‌کند اثربخش‌تر از مدیری است که پیوسته مسائلی را باید حل کند که می‌شد از آنها جلوگیری کرد. سیستم‌های اطلاعات، اطلاعاتی ارائه می‌کنند که به مدیران در بررسی شرایط و انتخاب گزینه‌های بهتر کمک می‌کنند و از این طریق اثربخشی را بهبود می‌دهند. سازمانی که با بهره گرفتن از سیستم های اطلاعات بهره‌وری و اثربخشی خود را بهبود داده است دارای این پتانسیل خواهد بود که بتواند روش رقابت سازمانی را تغییر دهد.
مدیران سازمان ها برای حفظ مزیت رقابتی خود در محیط های غیر قطعی، سازمان های خود را سازماندهی مجدد می کنند. در راستای این سازماندهی مجدد، برون سپاری فرایندهای سازمانی مورد توجه قرار می گیرد. سازمان ها برای کاهش و کنترل هزینه های عملیاتی، بهبود تمرکز سازمانی بر موضوعات ویژه، دستیابی به قابلیت هایی که سازمان را در زمره شرکتهای برتر قرار می دهد قسمتی از فرایندهای خود را برون سپاری کنند.
برای ارتقای بهره وری واحدهای سازمان به کارگیری نظام مبادلات پیمانکاری فرعی پیشنهاد شده است که قیمت تمام شده کالا را به میزان قابل توجهی کاهش می یابد و برای مدت زمانی طولانی می توانند قطعه ها و لوازم مورد نیاز خود را به گونه سفارشی تامین کنند. شناخت عوامل و معیارهای کلیدی تأثیرگذار در انتخاب استراتژیهای مناسب و تأمین کنندگان امری حیاتی به نظر می آید. از این رو باید مدیران سازمانها با شناخت صحیح از وضعیت سازمان خود و عوامل و معیارهای موثر بر فرایند برونسپاری، اقدام به انتخاب استراتژی مناسب جهت برونسپاری فعالیتهای سازمان خود نمایند. در راستای موضوع برنامه ریزی استراتژیک در سیستم سرویس گرا پیشینه تحقیقی ای که در ارتباط مستقیم با موضوع این پایان نامه باشد، یافته نشده است.
۲-۱۳ نتیجه گیری
با توجه به مطالب مطرح شده در این فصل، واضح است که سازمان بزرگ مقیاس به گروهی از واحدها اطلاق می شود که برای تولید کالا با هم در ارتباط بوده، همدیگر را تکمیل می کنند و بر مبنای یک توافق یا پیمانکاری با هم فعالیت می کنند. سازمان های بزرگ مقیاس به دلیل ارتقاء کیفیت کالا و افزایش نوآوری از پیمانکاری فرعی صنعتی استفاده می کنند. سیستم اطلاعاتی نقش عمده ای را در مدیریت داده ها و ذخیره سازی انواع اطلاعات سازمان، ایفا می کند. همچنین با توجه به تاثیرات به سزایی که معماری سرویس گرا در مقابل تغییرات سازمانی دارد، به بررسی این رویکرد جهت حل مشکل وابستگی بین اجزاء پرداختیم.
در این تحقیق با تمرکز بر روی شناسایی سرویس هایی که به عنوان دارایی های پایه در این سیستم در نظر گرفته می شوند، سعی در رفع چالش وابستگی بین اجزاء، یکپارچگی و قابلیت کار متقابل اجزای سیستم داریم. دلیلی که از سرویس ها در طراحی این سیستم اطلاعاتی استفاده شده است، قابلیت استفاده مجدد آن ها است. با پیدا کردن سرویس های مورد نیاز در این سیستم، می توان نسبت به تغییرات کسب و کار در سازمان ها به سرعت عکس العمل نشان داد. و همچنین برای تسهیل برنامه ریزی و مدیریت واحدها که ارتباط آن ها از طریق سرویس می باشد یک چارچوب استراتژیک ارائه می دهیم که بدین ترتیب کار سازمان سریع تر و دقیق تر انجام شود.
فصل سوم
روش تحقیق
۳-۱ مقدمه
در فصل پیش به بررسی مفهومی تحت عنوان نظام مبادلات پیمانکاری فرعی، به عنوان رویکردی به منظور برون سپاری و واگذاری تولید قطعات، اجزا قابل مونتاژ فرعی، به یک یا چند بنگاه تولیدی، سیستم اطلاعاتی تحت عنوان هسته ی اطلاعات جهت ذخیره سازی انواع اطلاعات و معماری سرویس گرا پرداختیم. همچنین راجع به پتانسیل معماری سرویس گرا جهت ارائه ی راهکارهای مناسب صحبت شد. یکی از حوزه هایی که مناسب است تا در طراحی سیستم اطلاعاتی برای حصول نتایج بیشتر استفاده شود، شناسایی سرویس های مورد نیاز است. در ابتدا، متدولوژی مورد استفاده برای کشف و شناسایی سرویس ها، به منظور اعمال آنها در طراحی سیستم مورد نظر، و تحلیل روند جریان اطلاعات در سیستم، توضیح داده می شود. جزئیات مربوط به گام های شناسایی سرویس و تعیین مشخصه ها شرح داده می شود. در ادامه ی فصل، با بهره گیری از این سرویس ها، به طراحی و مدل سازی سیستم پیشنهادی می پردازیم. هدف ما از طراحی این سیستم سرویس گرا همانطور که در فصل اول هم عنوان شد، اعمال نیازمندی ها و خواسته های سازمان، مطابق با یک برنامه ی تدوین شده است که ابزار تدوین این راهبردها، برنامه ریزی استراتژیک می باشد. در بخش پایانی این فصل، به بررسی این مفهوم و روش تدوین راهبردهای پیشنهادی در راستای مدل پیشنهادی می پردازیم.
۳-۲ نگاه کلی و هدف از ارائه مدل پیشنهادی
هدف این تحقیق، ارائه ی مدلی (طراحی سیستم اطلاعاتی) مبتنی بر معماری سرویس گرا و به کار گیری برنامه ریزی استراتژیک به عنوان ابزاری جهت تدوین راهبردها در راستای استقرار این سیستم اطلاعاتی در سازمان می باشد. علت استفاده از سرویس گرایی در طراحی سیستم پیشنهادی، این است که سازمان ها به دنبال این هستند که سیستم های اطلاعاتی خود را به گونه ای انتقال و ارتقا دهند تا بتوانند پاسخگوی نیازهای بازار و تغییرات زیاد فناوری باشند.
در این تحقیق با در نظر گرفتن تاثیر بسزایی که معماری سرویس گرا در تبدیل گردش فرآیندهای کسب و کار در قالب سرویس ها، و همچنین یکپارچه سازی این سیستم اطلاعاتی با دیگر سیستم اطلاعاتی موجود در سازمان، برای به کارگیری از اطلاعات سازمان بزرگ مقیاس دارد، سیستم های اطلاعاتی سرویس گرا را مطرح کنیم و ضمن استخراج سرویس های مورد نیاز در قالبی استاندارد، روند جریان اطلاعات در فرآیندها، و تراکنش های موجود بین واحد های سازمان بزرگ مقیاس با سیستم اطلاعاتی و همچنین دیگر بخش ها و سیستم های موجود در سازمان را، در طراحی این سیستم سرویس گرا، نشان دهیم.
بدین ترتیب، بخش های مختلف سازمان در هر زمان و از هر نقطه ای، قادر خواهند بود تا به سهولت به اطلاعات موردنیازشان از طریق یک واسط دسترسی پیدا کنند. کما اینکه با لحاظ کردن معماری سرویس گرا در این سیستم، هزینه ی تغیییرات به طرز قابل توجهی کاهش پیدا می کند. این سیستم سرویس گرا، درخواست ها را، در قالب سرویس هایی با یک استاندارد مشخص، همانند فایل xml، به درخواست کنندگان ارائه می دهد. سرویس های استخراج شده برای طراحی و مدلسازی، مهم ترین بخش های این سیستم اطلاعاتی، به لحاظ روند جریان اطلاعات هستند. تحقیقات صورت گرفته نشان می دهد که، متدولوژی های متعددی برای تحلیل و شناسایی سرویس ها به کار گرفته شده است. در بین متدولوژی های موجود، متدولوژی SOMA، کاندید مناسبی برای این کار می باشد و تحلیل خود را بر مبنای این متدولوژی انجام می دهیم.
اما در نهایت هدف ما از طراحی این سیستم اطلاعاتی سرویس گرا، ایجاد تعامل بیشتر واحدهای مختلف سازمان و کمک به تصمیم گیری در استراتژی های سرویس سازمان بزرگ مقیاس و همچنین برآورده ساختن نیازمندی های سازمان مطابق یک برنامه مدون می باشد.
از طرفی، به منظور پیاده سازی موفق و کارای این سیستم اطلاعاتی در سازمان نیازمند اجرای استراتژی هایی بر اساس خواسته های سازمان ها هستیم. از این رو، در نظر داریم که از برنامه ریزی استراتژیک در جهت تدوین راهبردها بهره برده، و صحت این مطلب را بررسی کنیم که مدیران ارشد و افراد خبره ی سازمان، با کمک این سیستم اطلاعاتی سرویس گرا، استخراج نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها و به کارگیری ماتریس های استراتژیک می توانند راهبردهایی را در جهت بهبود برآورده ساختن نیازمندی های سازمان استخراج کنند. باید این نکته را در نظر داشت، راهبردهایی را که یک فرد خبره در سازمان تدوین می کند، با تغییرات در نیازهای سازمان و شرایط اقتصادی، مالی و سیاسی، و … ممکن است تغییر کند. اما با در نظر گرفتن سیستم فوق در هنگام تدوین این استراتژی ها، می توان فرآیندهای کسب و کار در راستای نیازمندی های سازمان بهبود بخشید و با افزودن سرویس های درخواست شده این مشکل تغییرات تا حدودی کاهش داد.
روند انجام کار در قالب مدل فرایندی شکل ۳-۱ نشان داده شده است.
شکل ۳-۱٫ روند انجام کار
۳-۳ رویکرد کنترلی برای تعامل سرویس های استخراج شده در سیستم اطلاعاتی
هر یک از این سرویس های استخراج شده در سیستم اطلاعاتی طراحی شده، نیاز خاصی را پوشش می دهند. برخی از این سرویس ها مانند سرویس اجرای سفارشات، سرویس پشتیبانی مشتریان، سرویس هایی هستند که برای کامل شدن و اجرای فرایند، نیازمند بیش از یک تعامل، و ترکیب دو یا چند سرویس دیگر می باشند. از این رو به آن ها، سرویس های مرکب میگویند. در واقع با بهره گیری از قابلیت ترکیب سرویس ها می توان، به نیازمندی جدیدی که حاصل از ترکیب نیازمندی های پوشش داده شده توسط دو یا چند سرویس است، پاسخ داده شود. این ویژگی باعث افزایش قابلیت استفاده مجدد سرویس ها شده، و هزینه و زمان توسعه سرویس های جدید را به طرز قابل ملاحظه ای کاهش داد.
به طور کلی در جنبه ی کنترلی رویکرد سرویس گرا هدف این است که بتوان چند سرویس را با هم ترکیب کرده، تا بتوان ارزش افزوده ای را در قالب سرویس های پیچیده تر ارائه داد. تعامل بین سرویس ها معمولا به صورت توالی ای از رویه ها که نیاز دارند به منظور برآورده ساختن هدف مشترکی با هم تعامل داشته باشند، شکل می گیرد. از جمله رویکردهایی که معمولا مورد استفاده قرار می گیرند تا تعامل میان سرویس های استخراج شده به خوبی سازمان دهی شود، سرویس ارکستریشن نامیده می باشد. به طور کلی، هر یک از این رویکردها ممکن است توسط مدل های مختلف، و یا حتی زبان های پیاده سازی مختلف پیاده سازی شوند.
تکنیک ترتیب دهی که کسب و کار و یا فرایند ها را کپسوله می کند، ارکستریشن نامیده می شود. همانند جریان کاری سازمانی، سرویس ارکستریشن، هماهنگی و نحوه ی قرار گرفتن (چیدمان) چندین سرویس است که به عنوان یک سرویس منحصر به فرد نمایش داده می شوند. توسعه دهندگان از سرویس ارکستریشن (با به کارگیری ابزارهای ارکستریشن سرویس کسب و کار) به منظور پشتیبانی از خودکارسازی فرایندهای کسب و کار به واسطه ی اتصال سست های اتمی ضروری هستند، اجرا می کند، و یک واسط سطح بالا، برای فرایندهای ترکیب شده، فراهم می کند. به طور کلی در رویکرد ارکسترازیسیون، مجموعه ای متمرکز از منطق های جریان کاری تعامل بین حل هایی را مجددا” برای خودکار سازی خود توسعه دهند. منطق جریان کاری که در ارکسترازیسیون وجود دارد، متشکل از قوانین متعدد، شرایط و رویدادهایی است که مشخص می کند، چگونه اعضای دیگر با گره ی مرکزی تعامل داشته باشند، تا بتوان یک وظیفه خاص را انجام داد. در شکل ۳-۱ نحوه ارکسترازیسیون سرویس های سیستم اطلاعاتی نشان داده شده است. سرویس ها در میان سیستم های اطلاعاتی مختلف سازمان استفاده می کنند. به عبارتی دیگر، ترکیبی از تعاملات (فعال سازی یک سرویس راه دور ) سرویس ها، با هدف ایجاد سرویس های کسب و کار سطح بالاتر است. سرویس ارکستریشن به واسطه تبادل پیغام ها در حوزه ی سیستم های اطلاعاتی سازمان کار می کند. از آنجائیکه سرویس های منحصر به فرد برای برقراری ارتباط با سرویس های دیگر برنامه ریزی نشده اند،برای اینکه این گونه از سرویس ها بتوانند همان گونه که کاربر نهایی درخواست کرده است اجرا شوند، بایستی پیغام ها بر اساس منطق کسب و کار از پیش تعیین شده ای مبادله شوند. که این کار معمولا با به کارگیری موتور پیغام گذاری مثل ESB که قادر به تبدیل پیغام ها و مسیریابی آن ها می باشد، انجام می شود. موتور ارکستریشن به عنوان یک هاب عمل می کند که سرویس ها را از افراد و سیستم ها درخواست کرده، و آن ها را به سرویس های کسب و کار جدید و بهبود یافته تبدیل می کند و بدین ترتیب فرایند مورد نظر اجرا می شود. به عبارتی، یک موتور ارکستریشن، منطق سیستم اطلاعاتی را که برای هماهنگ کردن سرویس های اتمی ضروری هستند اجرا میکند و یک واسط سطح بالا برای فرآیندهای ترکیب شده فرآهم می کند.
به طور کلی در رویکرد ارکسترازیسیون مجموعه ای متمرکز از منطق های جریان کاری، تعامل بین سرویس های مختلف را تسهیل می کند. در این رویکرد، فرایندهای مجزا دیگر نیازی ندارند تا راه حل هایی را مجددا برای خودکار سازی خود توسعه دهند. منطق جریان کاری که در ارکسترازیسیون وجود دارد، متشکل از قوانین متعدد، شرایط و رویدادهایی است که مشخص می کند، چگونه اعضای دیگر با گره ی مرکزی تعامل داشته باشند، تا بتوان یک وظیفه خاص را انجام داد. در شکل ۳-۲، نحوه ارکسترازیسیون سرویس های سیستم اطلاعاتی نشان داده شده است.

شکل ۳-۲٫ ارکسترازیسیون سرویس های سیستم اطلاعاتی سرویس گرا ] ۱۷ [