همچنین از اسناد و مدارک منتشر شده سازمان ملل و دو دیوان و کمیسیون حقوق بین الملل و پایگاهاینترنتی آن ها و اطلاعات موجود در دیگر منابع اینترنتی در حد امکان و فرصت استفاده نماید.
۱-۸- ساختار تحقیق
ساختار تحقیق حاضر متشکل از سه فصل میباشد در فصل کلیات شامل مقدمه، بیان مسئله، اهمیت و ضرورت، سوابق و پیشینه، سوالات، فرضیات و روش تحقیق مورد بحث و بررسی قرار گرفته فصل دوم به بررسی تبیین مفاهیم و اصطلاحات شامل تعریف حقوق بینالملل محیط زیست، گونهشناسی محیط زیست، حیط زیست مصنوعی یا انسان ساخت، تاریخچه پیدایش حقوق بینالملل محیط زیست، مروری اجمالی بر سیر تکوین و توسعه حقوق بینالملل محیط زیست، منابع حقوق بینالملل محیط زیست، نگرش کلی بر ساختار و وضعیت محیط زیست در جهان پرداخته شده است. در فصل سوم به دیوان بینالمللی حقوق دریاها و اقدامات آن در حفظ محیط زیست که شامل معرفی دیوان بینالمللی حقوق دریاها، پیشینه حقوق بین الملل دریاها و حفاظت از محیط زیست دریائی، کوششهای جهانی و منطقهای برای حفاظت از محیط زیست دریایی، اقدامات و شیوه های حل و فصل اختلافات در کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها، اقدامات نهاد محیط زیست دریایی و حفاظت از موجودات زنده دریاها، پژوهشهای علمی دریایی و نظام حقوق حاکم بر آن و در نهایت به نتیجه گیری و پیشنهادات و راهکارها پرداخته شده است.
فصل دوم:
تبیین مفاهیم و اصطلاحات
یکی از دستاوردهای عصر حاضر، پیشرفت تکنولوژی در عرصههای گوناگون است که به نوعی و ناخواسته موجب تخریب محیط زیست طبیعی شده است. گسترش راه ها باعث از بین رفتن منابع طبیعی من جمله: درختان، کوهها و غیره شده است؛ استفاده بىرویه از ابزارآلات صنعتى، نظامى و مواد شیمیایى و سموم به خصوص پس از دهه ۱۹۷۰ میلادى بهاین سو، آلودگیهاى فزاینده خاک، آب و هوا، همواره «محیط زیست» را تهدید و تخریب نموده و خسارتهای جبران ناپذیرى به آن وارد ساخته است. محیط زیست، موضوعی است که در چند دهه گذشته به ویژه چند سال اخیر، به تدریج، آگاهی بشر نسبت به آن و خطراتی که محیط زندگی آنان را تهدید می کند، افزایش یافته است.[۳] مسائل و مشکلات زیست محیطی باعث شد که ضرورت تدوین مقررات زیست محیطی در سطح بین المللی، بیش از پیش احساس شود[۴]، در همین راستا سالها بعد از جنگ جهانی دوم کشورهای جهان به ابعاد بین المللی آلودگی محیط زیست واقف شدند و از پیامدهای آن احساس خطر نمودند و کنوانسیونهای متعددی در این خصوص شکل گرفت. حقوق محیط زیست به عنوان یک «سیستم حقوقی منسجم» پس از ظهور در دهههای پایانی قرن بیستم، به سرعت آبستن تحولات شگرفی گشت که میتوان آن را حاصل دگردیسی عمیق در مفاهیم و نوع نگاه و برخورد انسان با طبیعت و محیط زیست یافت. واقعیتهای مبتنی بر این تصور، کمکم تصویب اسنادی را ضروری ساخت تا به حمایت بیشتر و مطلوبتر از محیط زیست برخیزند. بر این اساس جریان قانونگذاری در این حوزه با گذشت زمان و همزمان با رشد آهنگ سریع تخریب محیط زیست، شتاب روزافزون به خود گرفت. به تبع آن حقوق محیط زیست در ایران و سایر نظامهای ملی (و حتی در سطح بین المللی) علاوه بر پراکندگی قوانین و مقررات و گستردگی و همپوشانی موضوعات آن با سایر زمینه ها دچار نوعی «تورم قانونگذاری»[۵] گشت.[۶] از جمله کنوانسیونهای و مقررات بین المللی که به صراحت یا به صورت ضمنی به محیط زیست پرداخته میتوان به موارد زیر اشاره نمود: بند ۳ ماده ۱۹ طرح کنوانسیون مربوط به مسئولیت بین المللی دولتها، ماده ۳۵ پروتکل ۸ ژوئن ۱۹۷۷، الحاقی به قراردادهای ژنو ۱۲ اوت ۱۹۴۹، مواد ۲۲و ۲۶ پیش نویس قانون جرایم علیه صلح و امنیت بشری ۱۹ ژوئیه ۱۹۹۱، قراردادهای چهارگانه ۱۹۴۹ ژنو، منشور ۱۹۴۵ لندن و اساسنامه تشکیل دیوان کیفری بین المللی ۱۹۹۸٫ در خصوص کنوانسیونهایی که مختص مسائل زیست محیطی است میتوان به کنفرانس جهانی سازمان ملل متحد درباره محیط زیست و توسعه در ژوئن ۱۹۹۲ در ریو دوژانیو،کنفرانس بین المللی اجلاس زمین به علاوه پنج در سال ۱۹۷۷ (دستور کار ۲۱، منشوری برای آینده)، کنوانسیون وین برای حفاظت از لایه ازن و الحاقیه لندن، الحاقیه کپنهاک، الحاقیه مونترال و الحاقیه پکن و همچنین کنوانسیون تنوع زیستی، کنوانسیون رامسر، کنوانسیون حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان، کنوانسیون تجارت بین المللی گونه های جانوران و گیاهان وحشی در معرض خطر انقراض، کنوانسیون گونه های مهاجر، کنوانسیون بازل در خصوص کنترل کیفیت نقل و انتقال فرامرزی مواد زاید خطرناک و دفع آنها، کنوانسیون ملل متحد برای مبارزه با بیابان گستری، کنوانسیونهای محیط زیست دریایی، کنوانسیون حفاظت از محیط زیست دریای خزر، کنوانسیون روتردام در خصوص اعلام موافقت و رضایت قبلی و کنوانسیون استکهلم در خصوص مواد شیمیایی پایدار به عنوان نقاط عطف یاد کرد.[۷] مجموع اسناد مذکور حقوق بین الملل محیط زیست را تشکیل میدهد که هدف آن حفاظت از محیط زیست است. در این فصل به تاریخچه، منابع و تعریف حقوق بین الملل محیط زیست پرداخته میشود.
۲-۱- تاریخچه پیدایش حقوق بینالملل محیط زیست
آنچه امروز به فلسفه یا نگاه «زیست محیطی» معروف شده است، سابقه چندان طولانی ندارد. برای مدتهای طولانی انسان خود را اشرف مخلوقات تلقی میکرد و در هر کجا با محیط زیست به معنی طبیعی آن برخورد میکرد، وظیفه خود میدانست که آن را به شیوهای «انسانی» در آورده و خصوصیات طبیعی آن را تغییر دهد. اگرچه اولین تلاش های حقوقی در سطح بین المللی برای حفاظت از محیط زیست به اوایل قرن بیستم و پس از جنگ جهانی دوم و طرح مباحث مربوط به حمایت از حقوق بشر، قواعد مربوط به منافع مشترک بشریت، باز میگردد، ولی حقوق بین الملل محیط زیست هم چون حقوق محیط زیست رشتهای بسیار جوان است و رشد واقعی آن از دهه ۱۹۶۰ آغاز گردیده است و از این زمان به بعد تحول حقوق محیط زیست در حقوق داخلی و بین المللی به موازات یکدیگر صورت گرفته است. ریشه های واقعی حقوق بین الملل محیط زیست را باید در اواخر دهه ۱۹۶۰ و به صورت مشخصتر، سال ۱۹۶۸ جست و جو کرد که با دخالت سازمان های بین المللی فصل جدیدی در رابطه با حفاظت از محیط زیست آغاز گردید. در این سال سازمان ملل متحد و دو سازمان منطقهای یعنی شورای اروپا و سازمان وحدت آفریقا اسناد مهمی را به تصویب رساندند که «اعلامیه مبارزه با آلودگی هوا» ۸ مارس ۱۹۶۸ و «منشور اروپایی آب» ۶ می۱۹۶۸ مصوب شورای اروپا اولین متون مصوب یک سازمان بین المللی در خصوص حفاظت از محیط زیست بودند و در ۱۵ سپتامبر ۱۹۶۸ «کنوانسیون آفریقایی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی» تصویب و جانشین «کنوانسیون ۱۹۳۳ لندن» شد.[۸]
“