یکی از مزیتهای بسیار آشکار روش مبتنی بر پیشبینی این است که برای ما این امکان را به وجود میآورد که هریک از روشهای مختلف حسابداری از دیدگاه تجربی، مورد ارزیابی قرار دهیم و مبنای شاخص مشخص به شیوهای آشکار و روشن روش مطلوب را انتخاب نماییم. بین پیشبینی و تصمیم تفاوت اساسی وجود دارد. میتوان بدون یک تصمیم چیزی را پیشبینی کرد، ولی بدون پیشبینی نمیتوان تصمیمی را اتخاذ نمود و همچنین در پیشبینی دو هدف اساسی دنبال میشود: هدف اول مشخصات برنامهریزی هدف دوم آشنایی و بهکارگیری تکنیک های پیشبینی در تصمیمگیری است. در پیشبینی مالی توجه به موارد زیر از اهمیت بالایی برخوردار است:
توجه به دوره زمانی
توجه به روند صنعت و بازار
توجه به بازار و بررسی رفتار مصرفکننده و تقاضا
توجه به آگهی و تبلیغات و به عبارتی پیشبرد فروش
توجه به تحولات بازار
پیشبینی فروش (رهنمای رود پشتی و دیگران، ۱۳۸۶).
۲-۱-۱٫ انواع شیوههای پیشبینی
برای پیشبینی از شیوههای مختلف استفاده میگردد. یک نوع تقسیمبندی به شکل زیر است:
پیشبینیهای قضاوتی (کیفی)[۱۱]: در مواقع که اطلاعات دقیق و کاملی در مورد مسائله وجود نداشته باشد. از این نوع پیشبینی استفاده میشود. در این روش کوشش میشود نظرات ذهنی بهصورت پیشبینیهای کمی درآیند. ازجمله پیشبینیهای قضاوتی میتوان به تکنیک دلفی و روش تجمعی اشاره نمود.
پیشبینی بر مبنای گذشته (کمی)[۱۲]: در این نوع پیشبینی بر مبنای آمار و ارقام و اطلاعات گذشته، رویدادهای آینده پیشبینی میگردد از روشهای پیشبینی بر مبنای گذشته میتوان روش تقاضای آخرین دوران، روش میانگین متحرک، روش میانگین متحرک موزون، روش هموارسازی نمایی، روش باکس- جنکینز، روش سریهای زمانی، روش کمترین مجذورات و روش رگرسیون را نام برد.
پیشبینی علت و معلولی (کمی)[۱۳]: هنگامیکه اطلاعات کافی در موضوع پیشبینی موجود و روابط بین متغیرها نیز مشخص است از این روش استفاده میشود انواع روشهای پیشبینی علت و معلولی شامل رگرسیون خطی و غیرخطی و ضریب همبستگی، مدل اقتصادسنجی، مدل داده- ستاده، مدل شاخص راهنما است. به این نوع پیشبینیها، پیشبینیهای کمی چند متغیره نیز میگویند. (رهنمای رود پشتی و دیگران، ۱۳۸۶)
۲-۱-۲٫ اهداف نهایی پیشبینی
پیشبینیها به چندین روش و هدف قابل حصول هستند:
نظریهپردازی ایجاد یک رویکرد سازمانیافته برای مدلسازی که به آن تئوری مالی یا تئوری بنیانی میگویند. در این خصوص تئوریهای مالی و اقتصادی باهم ترکیب میشوند و بهمنظور قیمتگذاری داراییهای سرمایهای یک پیکر واحد از دانش درباره رفتار مالی و تجاری را میسازند.
بهمنظور مدلسازی، آزمون تئوری و تحلیل روشهای فنی از روششناسی آماری برای تجزیهوتحلیل دادههای آماری استفاده میشود که با آن تجزیهوتحلیل دادههای آماری میگویند.
استفاده از استعارههای مدلسازی ممکن است از رشته فیزیک یا کامپیوتر یا سایر حوزههای ذیربط به عاریت گرفته شود. یک مدل ساده برابر است با متناسب نمودن یک روش با سایر روشها برای دادههای در دسترس.
تجزیه تحلیل دادهها بهمنظور تعیین الگوها یا روابطی که تاکنون دستنیافتنی بوده است. تکنیکهای کامپیوتری از قبیل شبکههای عصبی، استخراج دادهها و امثالهم برای چنین مقاصدی استفاده میشوند.
پیشگوییها که ما قادر به توضیح و بیان آنها نیستیم ولی برخی از اوقات آنها درست هستند (تایپیرو[۱۴]، ۲۰۰۴)
تحقیقات حسابداری که در مورد روش مبتنی بر پیشبینی انجام شد دو جریان را شناسایی نمودند. (ریاحی، بلکویی، ۱۳۹۰)
توانایی دادههای حسابداری برای توجیه و پیشبینی رویدادهای اقتصادی.
توانایی دادههای حسابداری برای توجیه و پیشبینی واکنش بازار در برابر افشای اطلاعات.
۲-۲٫ بازارهای مالی
بازارهای مالی، بازارهای رسـمی و سازمانیافته است که در آن انتقـال وجـوه، از افراد یا واحـدهایی که با مازاد منابع مالــی مواجه هسـتند به افـراد و واحدهای متقاضی وجوه صورت میگیرند. انتقال وجوه مزبور در کلیه موارد به ایـجاد داراییهای مالی منجر می شود که درواقع ادعـایی اسـت نسبت به درامـدهای آتـی دارایی های شخصـی (حقوقی) که اوراق بـهادار را صادر و منتشر کرده است، در حقیقت بازار دارایی های مالی در شمار داراییهای نامشهودند، از طـــریق (اوراق سهام، اوراق قرضه، اوراق رهنی و سایر ادعاها) با دارایـی واقـعی سرکار دارند. از ویژگیهای عمده بـازارهای مالی، پویایی و خلاقیت آنهاست که هرروز بنا بهضرورت ابـزارهای مـالی جدیدی طراحی می شود و سرمایهگذاران در مقابل طیـف متـنـوعی از این ابزارها قرار میگیرند، بهطوریکه سرمایهگذاران با توجه به توان مالی خود انتظارات از منافع آتی سرمایهگذاری و همچنین میزان ریسکپذیری، یکی از آنها که مناسبترین گزینه است را انتخاب مینمایند (راعی، پویان فر، ۱۳۸۳).
۲-۲-۱٫ بازار پول و سرمایه
انواع مختلفی از بازارهای مالی با تنوعی از سرمایهگذارها و مشارکتکنندگان وجود دارد. بازارهای مــالی را برحسب انواع سرمایهگذاری انواع وامدهندگان و وامگیرندگان محل بازار و انواع مبادلات دستهبندی میکنند. در این قسمت متداولترین تقسیمبندی بازارها ارائهشده است:
بازار پول: بنا به تعریف بازار پـول بازاری برای دادوسـتد پول و دیگر دارایی مالی جانشین نزدیک پول است که سررسید کمتر از یک سال دارند. همچنین میتوان از بازار پول بهعنوان بـازارهای مالی کوتاهمدت است با ویژگی اندک بودن ریسک عدم پرداخت، نقـد شوندگی و ارزش اسـمـی زیاد نام برد. (شفیعی، ۱۳۸۴) از مهمترین ابزارهای بـازار پول میتـوان به اوراق خـزانه، اوراق تجاری، قبولی بانکها و قراردادهای بازخرید شده اشاره کرد. (میشکین، ۱۳۸۶)
بازار سرمایه: بازار سرمایه بازاری است که ارتباط تنگاتنگی با پسانداز و سرمایه گذاران دارد بهمثابه واسطه مالی، پسانداز واحـدهای اقتصادی دارای مازاد را به واحـدهای دارای کـسری، برای سرمایه گذاری انتقال میدهد بهعبارتدیگر بازار سرمایه، نقش هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را بر عهده دارد. در این بازار نیازهای بلندمدت تأمین میشوند. غالب این وجوه به سرمایه تبدیل میشوند با ریسک همراه است. (راعی، چاوشی ۱۳۸۲)
در یک نگاه کلی به بازار پول و سرمایه را میتوان ازنظر جنبههای زیر از یکدیگر متفاوت دانست:
در بازار پول درجه نقد شوندگی بالاتر از بازار سرمایه است.
در بازار پول درجه ریسک پایینتری از بازار سرمایه است.
بازده متناسب با ریسک در بازار پول کمتر از بازار سرمایه است.
سرعت مبادلات در بازار پول بیشتر است.
برخلاف بازار سرمایه، بازار پول مکان معینی ندارد.
۲-۲-۲٫ بازارهای اولیه و ثانویه
همانطور که گفتیم، بازار سرمایه امکانات لازم برای انتقال پسانداز مردم به فرصتهای سرمایهگذاری را فراهم میکند. بازار سرمایه از دیدگاه عمر ابزار مورد معامله اصولاً به دو بخش تقسیمبندی می شود: بازار اولیه و بازار سرمایه.
بازاراولیه: شرکتهای و مؤسسات و بنگاههای اقتصادی برای تأمین منابع مالی موردنیاز خود، به مبالغ هنگفتی نیاز دارند که اغلب این منابع را در مقابل واگذاری اوراق بهادار خود به دست میآورند. واگذاری اوراق بهادار و تأمین منابع اعتبار برای اولین بار در بازار اولیه انجام می شود بر این اساس فروشنده اوراق بهادار، درواقع همان ناشر اوراق بهادار است (شفیعی، ۱۳۸۴).
بازار ثانویه: پس از انتشار اوراق بهادار در بازار اولیه و بهمنظور آنکه این اوراق بتوانند مورد دادوستد قرار گیرند به بازار دیگری نیاز است که به آن بازار ثانویه اوراق بهادار گفته می شود د ر این بازار اوراق قابلیت دادوستد پیدا می کنند، وجود بازار ثانویه صرفاً به دلیل است که قابلیت نقد شوندگی اوراق بهادار منتشرشده در بازار اولیه را افزایش دهد، ضمن اینکه شرایطی را فراهم میآورد که قرض دهندگان و قرض گیرندگان در صورت لزوم بهآسانی بتوانند تصمیمات سرمایهگذاری خود را تغییر داده، به فروش اوراق بهادار خریداریشده یا خرید اوراق بهادار دیگری اقدام مینمایند.
دادوستد در بازارهای ثانویه بهدفعات نامحدود انجام می شود و بنابراین با جابهجا شدن مالکیت ابزارهای مالی قابل دادوستد دران بازار قدرت نقد شوندگی زیادی ایجاد میشود در این حالت از نقد شدن پیش از سررسید بدهیهای واحد متقاضی سرمایه یا ناشران اوراق بهادار جلوگیری میشود و درنتیجه ضربههای کمبود نقدینگی تأثیر محدودتری بر واحدهای سرمایهگذار خواهد داشت. (شفیعی، ۱۳۸۴).
۲-۳٫ انواع بازارها
بازارهای ثانویه به دو طریق ساماندهی میشوند: بازار بورس و بازار فرا بورس.
۲-۳-۱٫ بازار بورس اوراق بهادار: بازار رسمی و سازمانیافته سرمایه است که در آن اوراق پذیرفتهشده از قبیل سهام شرکتها و اوراق مشارکت، تحت قوانین و مقررات خاصی دادوستد میشوند. مشخصه مهم بورس اوراق بهادار، حمایت از صاحبان پسانداز و سرمایه و الزامات قانونی برای متقاضیان سرمایه است؛ یعنی مرجع رسمی و مطمئنی است که دارندگان سرمایه و پسانداز میتوانند وجوه مازاد خود را برای سرمایهگذاری در آن به جریان انداخته و با خرید اوراق بهادار از بازده مناسبی برخوردار شوند. از بورس اوراق بهادار معمولاً بهعنوان یک بازار متمرکز، منسجم و سازمان¬یافته نام میبرند و این به دو دلیل ویژگی عمده بازار است؛ اول، تمام معاملاتی که روی اوراق بهادار پذیرفتهشده در بورس انجام میشوند در تالار بورس و به دست کارگزاران و معامله¬گرانی صورت میگیرد که عضو بورس هستند. از طرف دیگر در بورس کارگزاران سعی میکنند اوراق بهادار را به پایینترین قیمت برای مشتریان خود خریداری کنند. همچنین سعی دارند که اوراق بهادار را به بالاترین قیمت پیشنهادشده به فروش برسانند. هدف از وضع مقررات در بورس اوراق بهادار این است که خریداران مطمئن شوند حداقل قیمت را برای خرید سهام پرداخت میکنند و فروشندگان نیز اطمینان حاصل کنند که اوراق بهادار را به بالاترین قیمت ممکن به فروش میرسانند (وبسایت بورس، ۱۳۹۲).
بهطورکلی، بورسهای اوراق بهادار سازمانیافته، تشکیلات فیزیکی مشهود هستند. در برخی از کشورها یک یا چند بورس سازمانیافته، فعالیت مینمایند. برای مثال از بورسهای سازمانیافته در امریکا، میتوان به بورس نیویورک (NYSE)، بورس امریکا (AMEX) و بورسهای منطقهای همانند بورس فیلادلفیا و شیکاگو اشاره نمود. بورس نیویورک با بیش از ۲۰۰ سال قدمت، بزرگترین بورس سازمانیافته دنیا است. ویژگی بارز بورسهای سازمانیافته شرایط پذیرش اعضاء و شرکتها است.
۲-۳-۲٫ بازار خارج از بورس یا فرا بورس: یک سازمان مشاهده ناشدنی است که دربرگیرنده شبکهای از کارگزاران و معامله گران در سرتاسر کشور است. غالباً بازار خارج از بورس شامل تسهیلاتی است که برای انجام مبادلات اوراق بهاداری که در بورسهای سازمانیافته مبادله نمیشوند، در نظر گرفته میشود. این تسهیلات متشکل از معامله گران، کارزاران و پایانهها و شبکههای کامپیوتری و الکترونیکی میباشند (راعی، پویان فر، ۱۳۸۶).
مزایای بورس اوراق بهادار