بر اساس طبقه بندی بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی صنایع به چهار دسته صنایع مبتنی برفناوری برتر، فناوری متوسط- برتر،فناوری متوسط پائین و فناوری پائین تقسیم بندی می گردد، در واقع این طبقه بندی با طبقه بندی ارائه شده توسط سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه که در ابتدا به آن اشاره نمودیم مطابقت دارد. در این مرحله به توضیح مختصری در خصوص انواع استاداردهای موجود به منظور طبقه بندی نمودن محصولات و صنایع پرداخته و سپس بر طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی تمرکز میگردد.
طبقه بندی بین المللی صنعتی فعالیتهای اقتصادی
استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی[۲۳]، طبقه بندی مرجع بین المللی است و هدف اصلی از آن دسته بندی فعالیتهای اقتصادی است به نحوی که بتوان آمار متناظر با این فعالیتها را استخراج کرد.
از زمان پذیرش و بکارگیری نسخه اولیه استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی در سال ۱۹۴۸، اکثر کشورها در گوشه و کنار جهان، از استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی استفاده کرده یا با الهام از آن، طبقه بندیهای جداگانه ای برای خود تدوین کردهاند.
لذا استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی در واقع راهنمایی برای کشورهای مختلف جهت تهیه طبقه بندیهای ملی بوده و به ابزار مهمی برای مقایسه اطلاعات آماری فعالیتهای اقتصادی در سطح بینالمللی تبدیل شده است. نسخه ۱/۳ از استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی در سی و سومین جلسه کمیسیون آمار سازمان ملل متحد در مارس ۲۰۰۲ مطرح و تصویب شد.
نسخه مزبور، جایگزین نسخه سوم استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی است که از سال ۱۹۸۹ تا کنون استفاده شده است. البته لازم به ذکر است که هم اکنون نسخه ۴ استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی نیز مورد تصویب قرار گرفته است ولی به دلیل استفاده از نسخ قبلی در کشور به این مقوله پرداخته نخواهد شد.
از استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی(هم در سطح ملی و هم در سطح بین المللی). در طبقه بندی اطلاعات (مطابق با نوع فعالیت اقتصادی). در زمینه آمار اقتصادی، جمعیت، تولید، اشتغال، درآمد ملی و غیره بصورت گسترده استفاده شده است.
تعدادی از کشورها از استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی بعنوان مبنایی برای تهیه طبقه بندی صنعتی و ملی خود سود جسته اند. بسیاری از کشورها نیز طبقه بندی ملی فعالیت خود را با استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی تطبیق داده یا توانایی ارائه اطلاعات آماری مطابق با فرمت استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی را دارند.
سازمان ملل متحد، سازمان بین المللی کار[۲۴]، سازمان جهانی کشاورزی و خواربار[۲۵]، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد[۲۶]، سازمان توسعه صنعتی ملل متحد[۲۷] و دیگر سازمانهای بینالمللی از استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی برای انتشار و تحلیل اطلاعات آماری استفاده میکنند.
اولین ویرایش استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی در سال ۱۹۵۸، دومین ویرایش در سال ۱۹۶۸ و سومین ویرایش یا نسخه سوم در سال۱۹۹۰ منتشرشد.
از آنجا که استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی نقشی محوری در مقایسات بین المللی و تحلیل گستره وسیعی از آمار دارد، توجه فوق العادهای به تضمین سازگاری و همخوانی استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی با ساختار اقتصادی، روش آماری، و نیازهای کشورهای مختلف در جهان، مبذول شده است.
اگر چه ساختارکلی این طبقه بندی چندان تغییر نکرده است، اما جزئیات بیشتری، بخصوص در بخش فعالیتهای خدماتی، به آن اضافه شده که منعکس کننده رشد این بخش از اقتصاد در اکثر کشورهای جهان است. هماهنگی استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی با دیگر طبقه بندیها، باعث سودمند تر شدن آن برای بسیاری از مقاصد تحلیلی و توصیفی شده است.
طبقه بندی فعالیتهای اقتصادی در اتحادیه اروپا[۲۸]
طبقه بندی فعالیتهای اقتصادی در اتحادیه اروپا بسیار شبیه طبقه بندی استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی بوده و هر دو از ساختار و سیستم کدبندی مشابهی برخوردارند. لذا اطلاعات طبقه بندی شده در هر دو سیستم کاملاً قابل قیاس میباشد.
کدبندی استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی و طبقه بندی فعالیتهای اقتصادی در اتحادیه اروپا تا سطح کدهای دو رقمی طبقه بندی یکسان بوده، اما در سطوح پایین تر، طبقه بندی طبقه بندی فعالیتهای اقتصادی در اتحادیه اروپا دارای جزئیات بیشتری است تا هماهنگی بیشتری با شرایط اتحادیه اروپا حاصل شود.
جزئیات اضافه شده به طبقه بندی فعالیتهای اقتصادی در اتحادیه اروپا را همواره می توان در سطوح سه یا چهار رقمی از طبقهبندی استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی(با همان ساختار) ادغام نمود.
طبقه بندی صنعت آمریکای شمالی[۲۹]
سیستم طبقه بندی صنعت آمریکای شمالی[۳۰]، یک طبقه بندی استاندارد برای صنایع است که توسط کشورهای آمریکا، کانادا و مکزیک تدوین شده و از سال ۱۹۹۷ بجای طبقه بندی معروف سیک[۳۱]مورد استفاده قرارگرفته است.
با توضیح مختصر ارائه شده در خصوص برخی از استانداردهای مطرح در دنیا به لحاظ پررنگ بودن استاندارد استاندارد بین المللی طبقه بندی صنعتی فعالیتهای اقتصادی در سطح بین المللی به بررسی تقسیم بندی صنعت از این نگاه می پردازیم.
دسته بندی فوق تا حدودی اما نه به روشنی جایگاه فناوری برتر را در میان سایر انواع فناوری ها نشان میدهد و بنابراین تا حد زیادی با هدف این گزارش همخوانی دارد. البته در طبقه بندی بین المللی فعالیتهای صنعتی[۳۲] نگاه دیگری نیز مطرح می گردد.
در واقع مفهوم صنعت ساخت بیان شده و طبقه بندیی از آن ارائه می گردد. صنعت ساخت، اصطلاحی است عام که در برگیرنده کلیه صنایع و واحدهایی(شرکت ها، کارخانه ها، کارگاه ها). می شود که به تولید و مونتاژ کالاهای ساخته شده اشتغال دارند. صنعت ساخت به دو مقوله عمده تقسیم می شود :
-
- صنعت ساخت کالاهای بادوام[۳۳]
-
- صنعت ساخت کالاهای بی دوام یا مصرفی[۳۴]
صنایع ساخت در طبقه بندی بین المللی فعالیت های صنعتی به صنایع زیر تقسیم می شود:
-
- صنایع مواد غذایی، آشامیدنی ها، دخانیات
-
- صنایع نساجی، پوشاک و چرم
-
- صنایع چوب و محصولات چوبی
-
- صنایع کاعذ، مقوا، چاپ و صحافی
-
- صنایع شیمیایی
-
- صنایع محصولات کانی غیرفلزی بجز فرآورده های نفت و زغال سنگ
-
- صنایع تولیدات فلزات اساسی
-
- صنایع ماشین آلات، تجهیزات، ابزار و محصولات فلزی
-
- صنایع متفرقه ( جواهرات و..).
جدول۱-۲: تقسیم بندی صنایع بر اساس طبقه بندی بین المللی فعالیت های صنعتی[۳۵]
صنعت | کد ISIC (Rev.3). |