برای این امر کافی است که ساختار و فرآیندهای مطلوب را که میخواهیم بر اساس ذخیره سرمایه اجتماعی موجود در سازمان به آنها دست پیدا کنیم را مشخض کرده و سپس براساس آن صرفه جویی اقتصادی پیش بینی شده را حاصل این نوع سرمایه بدانیم. طبیعی است که برای تحقق زمینه های توسعه اقتصادی نیاز به افزایش ذخیره سرمایه اجتماعی در جامعه با تقویت شبکه های اعتماد، غنی سازی فرهنگ اجتماعی و موارد دیگر داریم که در قسمت بعد به آن اشاره خواهد گردید.

در مجموع میتوان گفت الگوهایی که برای اندازه گیری سرمایه اجتماعی ارائه شده اند و ابسته به رویکردی است که محققان مربوطه در بررسی این پدیده داشته اند. برخی صرفا از منظر اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی آن را مورد توجه قرار داده و برخی دیگر نیز آن را براساس مطالعات اقتصادی مورد بحث قرار داده اند. اما باید توجه داشت که سرمایه اجتماعی مفهومی اقتصادی – اجتماعی بوده و الگوهای اندازه گیری ضمن توجه به عوامل اجتماعی ، فرهنگی وسیاسی، باید به محاسبه تاثیرات اقتصادی آن نیز و ارتباط فی مابین متغیرهای اقتصادی واجتماعی توجه کنند.
باتوجه به اینکه اعتماد اجتماعی که یکی از ابعاد سرمایه اجتماعی می باشد یا به عبارتی مهمترین مولفه سرمایه اجتماعی است تا آنجا که بسیاری از اندیشمندان در این زمینه اعتماد اجتماعی را معادل با سرمایه اجتماعی می دانند و همچنین با توجه به اینکه سرمایه اجتماعی در ادارات میتواند شاخص مهمی برای اندازه گیری روند سرمایه اجتماعی در جامعه باشد در این تحقیق پیمایشی به بررسی میزان سرمایه اجتماعی با تاکید بر عنصر اعتماد اجتماعی در جنبه های مختلف از طریق پرسشنامه با بهره گرفتن از نمونه برداری تصادفی- طبقه ای در بین کارکنان حوزه ستادی وزارت نیرو خواهیم پرداخت.
۱-۵- رضایت شغلی :(Job Satisfaction)
اغلب گفته میشود که کارمند خوشحال یک کارمند کارا است و یک کارمند خوشحال بایستی با شغلش ارضا شود رضایت شغلی اغلب عبارت است از حدی از احساسات و نگرش های مثبت که افراد نسبت به شغل خود دارند . رضایت شغلی نتیجه ادراک کارکنان است که محتوا و زمینه شغلی آن چیزی را که برای کارمند ارزشمند است ، فراهم می کنند( راندری و همکاران، ۲۰۱۲ و مقیمی ، ۱۳۷۷) رضایت شغلی نگرشی است که افراد درباره ی شغل خود دارند که نشات گرفته از ادارک افراد از شغلشان است.( مقیمی ، ۱۳۷۷)
رضایت شغلی که تحت عنوان نگرش شخصی از شغل خود تلقی می شود از مهمترین متغیرها در حیطه رفتار سازمانی محسوب می شود و تحقق اهداف سازمانی بدون رضایت شغلی امکان پذیر نمی باشد.
۱-۶- شاخص توصیف شغلی JID :
در مدل JID پنج عامل عمده بعنوان ابعاد رضایت شغلی مطرحند که عبارتند از :
۱- پرداخت: میزان حقوق دریافتی و انصاف و برابری در پرداخت
۲- شغل: حدی که وظایف شغلی، فرصت را برای آموزش و پذیرش مسئولیت فراهم می آورد.
۳- فرصت های ارتقاء: قابلیت دسترسی به فرصت ها برای پیشرفت.
۴- سرپرست: توانایی های سرپرست برای نشان دادن علاقه و توجه به کارکنان
۵- همکاران: حدی که همکاران ، دوستانه ، شایسته و حمایتی هستند(مقیمی ،۱۳۷۷)
مطالعات مختلف در زمینه رضایت شغلی نشان می دهد که متغیر های زیادی با رضایت شغلی مرتبط است که این متغیرها رادر ۵ گروه قابل طبقه بندی است.
عوامل شرکتی : حقوق ، دستمزد و ترفیعات…
عوامل محیطی و محاطی : سبک رهبری ، گروه کاری.
ماهیت کار و عوامل رفاهی .
عوامل فردی : سن ارشدیت ، سابقه ، هوش و …
عوامی اجتماعی و فرهنگی .
و به دنبال یافتن این جواب هستیم که ابعاد سرمایه اجتماعی شامل(بعد ساختاری ،بعد ارتباطی وبعد شناختی ) تاثیر آن بر رضایت شغلی چگونه است.
با توجه به اینکه سرمایه اجتماعی در سازمان ها می تواند شاخص مهمی برای اندازه گیری سرمایه اجتماعی در جامعه باشد. .در این تحققیق به بررسی تاثیرمیزان سرمایه اجتماعی با تاکید بر عنصر اجتماعی در جنبه های مختلف از طرق پرسشنامه به ارزیابی سطح رضایت و اعتماد بین کارکنان حوزه ستادی وزارت نیرو میپردازد .
۱-۷- سئوال اصلی تحقیق :
- آیا سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی تاثیر دارد؟
_ سابقه موضوع:
پس از بررسی و پیگیریهای زیاد مشخص شد که مطالعه کاملا مشابهی با تحقیق حاضر در تهران و یا در دستگاه مورد مطالع تاکنون صورت نگرفته است .
۱-۸- اهمیت و ضرورت تحقیق:
دراین تحقیق برای ارزیابی سرمایه اجتماعی ،توجه ویژه‌ای به عنصر اعتماد اجتماعی میشود .که به نوبه خود کار جدیدی است.اهمیت این پژوهش در وحله اول به اهمیت خودسرمایه اجتماعی و اعتماد اجتماعی بر می‌گردد و در وحله دوم به آگاهی و شناخت برنامه‌ریزان از وضعیت سرمایه اجتماعی و اعتماد در سازمان بر میگردد. نتایج حاصل ازاین تحقیق می‌تواند در افزایش کارایی و بهره‌وری کارکنان بر سازمان مفید باشد.
۱-۹- اهداف تحقیق:
اهداف اصلی :
تعیین میزان تاثیر سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی کارکنان ،حوزه ستادی وزارت نیرو .
اهداف فرعی :
تعیین میزان تاثیر بعد ساختاری بر رضایت شغلی کارکنان ،حوزه ستادی وزارت نیرو.
تعیین میزان تاثیر بعد شناختی بر رضایت شغلی کارکنان ،حوزه ستادی وزارت نیرو.
تعیین میزان تاثیر بعد ارتباطی بر رضایت شغلی کارکنان، حوزه ستادی وزارت نیرو.
۱-۱۰- فرضیه ها یا سوالات تحقیق:
فرضیه ها :
فرضیه اصلی :
سرمایه اجتماعی بررضایت شغلی تاثیر دارد.
فرضیه فرعی :
بعد ساختاری سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی تاثیر دارد.
بعد ارتباطی سرمایه اجتماعی بررضایت شغلی تاثیر دارد.
بعد شناختی سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی تاثیر دارد.
۱-۱۱- مدل تحقیق
عوامل سازمانی
حقوق و دستمزد
ترفیعات
خط مشی های سازمانی
بعد ساختاری
بعد ارتباطی
رضایت شغلی
ماهیت کار :

الف- شکایت شاکی خصوصی
ب- دستور رئیس حوزه قضایی و دادستان
ج- گزارش مامورین انتظامی در جرائم مشهود
د-گزارش سازمان های مردم نهادی که که اساسنامه آن ها درباره حمایت از اطفال و نوجوانان و زنان،اشخاص بیمار و ناتوان جسمی یا ذهنی،محیط زیست،منابع طبیعی،میراث فرهنگی،بهداشت عمومی، و حمایت از حقوق شهروندی است.
و- اعلام کسانی که شاهد وقوع جرم بوده اند.
ه- اظهار و اقرار متهم
ر- اعلام اشخاصی که از قولشان اطمینان حاصل می شود.
ز- نامه های بدون امضاء در موارد خاص و با شرایط خاص
ی- اعلام مقامات رسمی^[۷۲]
الف- شکایت شاکی خصوصی یا مدعی خصوصی
به طور کلی دعاوی و شکایات افراد جامعه دو نوع است. دعاوی مدنی و شکایات کیفری، در دعاوی مدنی، خواهان یا مدعی مستقیما با تقدیم دادخواست به دادگاه، خواسته خود را دنبال می کند. در دعاوی مدنی نقش مامورین انتظامی می تواند در اموری مانند ابلاغ اخطاریه ها و سایر اوراق قضایی و یا در برخی اقدامات مربوط به اجرای احکام مدنی باشد. شکایات کیفری چنانچه واجد شرایط قانونی باشد توسط مامورین انتظامی به عنوان ضابطین قضایی اخذ و حسب مقررات رسیدگی می شوند. بدیهی است براساس تقسیمات انجام شده و مرزبندی استحفاظی کلانتری ها و پاسگاه ها این یگان ها فقط صلاحیت رسیدگی به جرائم ارتکابی در سطح حوزه انتظامی خود را دارند. و در خصوص جرائم غیر مشهود خارج از حوزه خود بایستی شاکی را به کلانتری و مرجع قضایی ذیصلاح راهنمایی نمایند و در مورد جرم مشهود خارج از حوزه باید اقدامات لازم را تا رسیدن مامورین کلانتری مربوطه انجام دهند. ” کلانتری ها و پاسگاه ها صلاحیت رسیدگی به کلیه جرائم را ندارند و در خصوص جرائمی که صلاحیت رسیدگی به آنها را ندارند وظیفه دارند شاکی را به مرجع انتظامی ذی صلاح راهنمایی کنند، ضمن اینکه شکایت باید دارای وصف مجرمانه بوده و از سوی قانونگذار به عنوان جرم پیش بینی شده باشد^[۷۳].”
برابر ماده ۶۹ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری در شکواییه موارد ذیل باید قید شود:
نام، نام خانوادگی، نام پدر، نشانی دقیق شاکی
موضوع شکایت و ذکر تاریخ و محل وقوع جرم
ضرر و زیان مالی که به مدعی وارد شده و مورد مطالبه است
مشخصات و نشانی مستکی عنه یا مظنون در صورت امکان
ادله، مشخصات و نشانی شهود و مطلعین در صورت امکان
کلانتری ها و مراجع انتظامی چهار شرط را باید در قبولی و رسیدگی به شکایت شاکی خصوصی مدنظر قرار دهند.
اول اینکه: از لحاظ محل وقوع جرم صلاحیت رسیدگی داشته باشند.
دوم اینکه: صلاحیت ذاتی برای رسیدگی به جرم را داشته باشد چون رسیدگی به جرائم قاچاق کالا و موارد مربوط به منکرات و مفاسد اجتماعی و مواد مخدر در صلاحیت واحدهای تخصصی مربوطه است.

سوم اینکه: موضوع مورد شکایت شاکی جرم باشد و عنوان مجرمانه داشته باشد. اگر مورد جرم نباشد باید مدعی را به محاکم عمومی حقوقی ارشاد و راهنمایی نمایند.
چهارم اینکه: اگر جرم مشهود باشد وفق مقررات اقدام و تحقیقات مقدماتی را انجام و اگر غیر مشهود باشد جهت کسب تکلیف به مقام قضایی اعلام نمایند^[۷۴].
ب- دستور رئیس حوزه قضایی یا دادستان
مورد دیگری که معمولاً مبنای تشکیل پرونده های کیفری مراجع انتظامی را تشکیل می دهد، دستور دادستان یارئیس حوزه قضایی یا دیگر قضات مسئول در دادسرا است. در این مورد دادستان یا جانشینان وی طی دستوری به کلانتری یا پاسگاه انتظامی در ذیل شکوائیه شاکی، این شکوائیه را جهت انجام تحقیقات مقدماتی به واحدهای انتظامی ارسال می دارند. در گذشته رسم بر این بود که مرجع قضایی در قالب یک مهر متحد الشکل که ذیل شکوائیه مردم درج می شد رسیدگی مقدماتی را به کلانتری و پاسگاه محل محول می کرد اما با بخشنامه(۱) رئیس محترم قوه قضائیه تغییراتی در این رویه ایجاد و دادسرا مکلف شد تحقیقاتی مقدماتی جرائم غیر مشهود را خود انجام و تمامی تحقیقات نیز تحت نظر قاضی انجام گیرد. در ضمن الان به جای مهر متحد الشکل فرم های متحدالشکل تنظیم شده است و همین فرم ها ضمیمه شکایت شاکی شده و جهت انجام تحقیقات مقدماتی به کوپ ها ارسال می گردد.
ج- گزارش ضابطین دادگستری در جرائم مشهود
یکی دیگر از موارد موجب تشکیل پرونده در کلانتری و مراجع انتظامی اعلام و اخبار و گزارش واحدهای گشت خودروئی و موتوری و پیاده این واحدها است که درسطح حوزه استحفاظی فعالیت دارند. آنها در صورت برخورد با جرائم مشهود براساس اختیارات و وظائف مقرر در موارد ۱۸ و ۲۴ قانون آئین دادرسی کیفری سال۷۸ و ماده ۲۸ و۴۶ آ.د.ک جدید ۱۳۹۲ می توانند اقدامات لازم را انجام و مراتب را به کلانتری یا پاسگاه خود گزارش تا پرونده تشکیل گردد.
اگر این واحدها از طریق سایر ضابطین نیز از وقوع جرم مشهود مطلع گردید پس از احراز صحت موضوع اقدام به تشکیل پرونده کیفری می نماید.
د- گزارش سازمان های مردم نهاد
مطابق ماده ۶۶ قانون آیین دادرسی کیفری جدید سال ۱۳۹۲،گزارش سازمان های مردم نهادی که که اساسنامه آن ها درباره حمایت از اطفال و نوجوانان و زنان،اشخاص بیمار و ناتوان جسمی یا ذهنی،محیط زیست،منابع طبیعی،میراث فرهنگی،بهداشت عمومی، و حمایت از حقوق شهروندی است.
و- اعلام و اخبار کسی که خود ناظر وقوع جرمی بوده و جرم دارای جنبه عمومی است.
مطابق ماده ۶۶ قانون آئین دادرسی کیفری حاکم و ماده۶۵ قانون جدید هرگاه کسی اعلام نماید که ناظر وقوع جرمی بوده و جرم مذکور دارای جنبه عمومی باشد، این اظهار برای شروع به رسیدگی کافی است هر چند دلایل دیگری برای انجام تحقیقات نباشد. ولی اگر اعلام کننده شاهد قضیه نبوده به صرف اعلام نمیتوان شروع به تحقیق نمود مگر اینکه صحت ادعا موجود باشد.
ه- اظهار و اقرار متهم
مورد فوق نیز از جهات تشکیل پرونده کیفری در کلانتری و پاسگاه انتظامی است. در این مورد مأمورین بایستی به دو نکته توجه داشته باشند:
۱-در صورت اقرار یک فرد به ارتکاب جرم باید بلافاصله مراتب را صورتجلسه و در صورت مشهود بودن جرم پرونده تشکیل و در صورتی که شرایط جرم مشهود فراهم نبود، موضوع را به مقام قضایی جهت کسب تکلیف گزارش نمایند.
۲-اظهار و اقرار متهم زمانی میتواند مبنای تشکیل پرونده باشد که مقرون به صحت باشد و برای مأمورین پس از بررسی صحت و سقم اظهار و اقرار، صحیح بودنش به اثبات برسد^[۷۵].
ر- اعلام و اخبار اشخاصی که از قولشان اطمینان حاصل شود.
معمولاً افراد از طریق تماسهای تلفنی (مانند ۱۱۰) و یا مکاتبه و یا حضوری از وقوع جرم خبر میدهند. این موارد نیز میتواند منجر به تشکیل پرونده در کلانتری و پاسگاه انتظامی گردد. در این گونه موارد، واحد انتظامی از طریق واحدهای گشت خود میبایست در خصوص صحت و سقم موضوع بررسیهای لازم را انجام که آیا جرمی به وقوع پیوسته است؟ از مصادیق جرم مشهود میباشد؟ و آنگاه از طریق پلیس خدمات قضایی کلانتری تحقیقات مقدماتی را انجام و پرونده تشکیل گردد.
ز- گزارش و نامههایی که هویت گزارش دهندگان و نویسندگان آنها مشخص نیست.
در صورتی میتواند مبنای شروع به رسیدگی و تشکیل پرونده قرار گیرد که دلالت بر امر مهمی کند که موجب اخلال در نظم و امنیت عمومی نماید و یا دارای قرائنی باشد که به نظر قاضی برای شروع به تحقیقات کفایت کند.(ماده ۶۷ قانون جدید)
ی- اعلام مقامات رسمی
دیگر از طرف کسب اطلاع از وقوع جرم، اطلاع دادن وقوع جرم توسط مقامها و اشخاص رسمی است. ماده ۲۹ ق.آ.د.د.ع.و.ا. در امور کیفری سال ۱۳۷۸ تصریح کرده است. «مقامات و اشخاص رسمی موظفند به هنگام برخورد با امر جزایی در حوزه کاری خود مراتب را به رئیس حوزه قضائی یا معاون وی اطلاع دهند.»

۲-۲-۴-۴٫ اصول تشکیل پرونده قضایی در کلانتری ها و پاسگاه های انتظامی

بطور کلی کلانتری ها و پاسگاه‌های انتظامی در تشکیل پرونده قضایی موارد ذیل را نیز باید رعایت کنند:
۱-طرز تشکیل پرونده
۲-نحوه تشکیل پرونده: در جرایم مشهود و غیر مشهود تابع مقرراتی است که در مبحث گذشته بطور مشروح و مستند به قوانین گردید. در هر حال هیچ پرونده ای نباید بدون ورود به سیستم ارجاع کلانتری یا پاسگاه تشکیل شود.

سویفت مدلی را مطرح کرده است که به این سئوال جواب می دهد که سازمانها چگونه می توانند ساختار CRM خود را طراحی کنند. ایده اساسی این مدل، تمرکز حول فرایند تعامل و ارتباطات است. مدل سازمانی بازاریابی برای سهولت درک و ترسیم نقشه فرایند CRM ، می بایست از دانش، ارتباط، تعامل و اتصال، پیروی کند. این مدل در (شکل۲-۷)نشان داده شده است.

معاونت بازاریابی CRM
تحلیلگر بازاریابی CRM
مدیر مسیرهای تماس
مدیر بخش بندی CRM
مدیر فعالیت های CRM
(شکل۲ – ۷) سازمان و نقشهای بازاریابی در CRM(الهی و حیدری،۱۳۹۱: ۱۹)
معاونت بازاریابی CRM : این معاونت بر تمام فعالیتهای فرایند های بازاریابی تأکید داشته، آنها را مدیریت و هماهنگ می کند و عملکرد آن بر اساس معیارهای حفظ مشتری، سودآوری و اکتساب مشتری اندازه گیری می شود.
تحلیل گر بازاریابی CRM: فعالیت های این بخش حول شناسایی مشتری واقعی و فرصتهای سرمایه گذاری دارای ارزش بهره برداری، متمرکز است. تحلیل گر بازاریابی، علاوه بر شناسایی مشتری باید مشتریان را به نحوی بخش بندی نماید که رویدادهای مختلفی که ارزش تحلیل دارند شناسایی و زمینه اتخاذ تصمیمات مربوط به مشتریان واقعی فراهم گردد.
مدیر فعالیتهای CRM : این بخش مسوول طراحی محصولات و تعیین استراتژی فعالیتهای CRM است و پس از شناسایی فرصتها، به ارائه خدمات و کالاهای صحیح به مشتریان واقعی می پردازد.
مدیر بخش بندی CRM : این بخش به دلیل اینکه مسئولیت حفظ، اکتساب، جذب و سودآوری مشتریان را برعهده دارد، در فرایند CRM، از نقشی اساسی برخوردار می باشد.
مدیر مسیرهای تماس: این مدیر، مشتری، محصول و زمانبندی راه و تصمیمات مربوط به مسیرهای مختلف ارتباطی را هماهنگ ساخته و تضمین می کند که پیشنهادات ابلاغ شده یکپارچه است تا برای مشتریان، تصور واحدی از شرکت در تمام مسیرهای تماس با آنان ایجاد گردد.
به منظور هماهنگی بین تماسها، رفتارها و کل ارتباطات با مشتریان، مدیر ارتباطات باید با مرکز تماس، گروه اینترنت، نیروهای فروش، واحد خدمات به مشتری و فروشندگان، تعامل برقرار نماید(الهی و حیدری،۱۳۹۱: ۱۸-۲۰).
۲-۱-۲۵- عناصر مؤثر بر استقرار مدیریت ارتباط با مشتری
در یک بررسی جامع در رابطه با عناصر مؤثر بر استقرار CRMنتیجه می گیرند که موفقیت CRM بستگی به چهار عامل توجه به مشتریان اصلی و کلیدی، سازماندهی فرایندهای کسب و کار، توجه به مدیریت دانش و برخورداری از فناوری های مدرن و به روز دارد.
تمرکز بر مشتریان اصلی و کلیدی
تمرکز بر مشتریان کلیدی شامل توجه شدید سازمان به مشتریان، ارائه خدمات برتر و ایجاد ارزش افزوده برای مشتریان از طریق ارائه خدمات سفارشی می باشد که خود از بخش هایی از جمله بازاریابی مشتری مدار، ارزش چرخه عمر مشتری، سفارشی سازی و بازاریابی تعاملی تشکیل شده است(لی^[۷۸] و همکاران،۲۰۰۰: ۱۷). بازاریابی مشتری مدار به معنای تلاش برای درک و تأمین خواسته های گروه خاصی از مشتریان می باشد.CRM تاکید زیادی بر انتخاب مشتریان کلیدی سازمان دارد. مشتریان کلیدی مشتریانی هستند که از لحاظ استراتژیک برای سازمان از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و سودآوری بیشتری را در پی دارند(ری آلز و ناکس^[۷۹]،۲۰۰۱: ۵۳۶). ارزش چرخه عمر مشتری عبارت است از درآمد خالص حاصل از مشتری، منهای هزینه جذب، فروش و ارائه خدمات به مشتری، با در نظر گرفتن ارزش پول در آن زمان. سازمانها بر این اساس تصمیم می گیرند که آیا با مشتری مورد نظر ارتباط داشته باشند و خدمات شخصی به آن ارائه نمایند یا خیر(جین و ساین^[۸۰]،۲۰۰۲: ۴۰). شخصی سازی به مشتریان اجازه می دهد که در تأمین نیازهای خاص خود، خدمات منحصر به فردی با توجه به تنوع خواسته های خود دریافت کنند(دیچ،۲۰۰۲: ۱۲۸). در بازاریابی تعاملی شرکتها و مشتریان در جنبه های مختلف طراحی، تولید و ارائه محصول و خدمات نقش دارند و این مسئله موجب می شود که روابط مستحکمی بین شرکت و مشتری ایجاد شود و وفاداری مشتریان بیشتر گردد(سین و ایم^[۸۱]،۲۰۰۵: ۳۸-۳۹).
سازماندهی فرایندهای کسب و کار
اجرای فرایندCRM مستلزم ایجاد تغییر در نحوه سازماندهی، ساختار و فرایندهای کسب و کار می باشد. بدین منظور می بایست ساختار سازمانی، تعهد سازمانی و مدیریت منابع انسانی مورد توجه قرار گیرند(آگاروال و همکاران^[۸۲]،۲۰۰۴: ۸۴).
موفقیت CRMنیازمند آن است که کل سازمان به سوی هدفی مشترک گام بردارد. بدین منظور یک ساختار سازمانی مناسب نیازمند ایجاد تیم های کاری، تیم های تمرکز بر مشتری، تیم های هماهنگ کننده و تیم های چند وظیفه ای می باشد که نیازمند هماهنگی و یکپارچگی بخش های مختلف سازمان است(سین و ایم،۲۰۰۵: ۳۸-۳۹).
مسئله ای که پس از طراحی ساختار سازمانی مورد توجه قرار می گیرد تعهد در کل سازمان می باشد. بدین منظور لازم است که ابزار مورد نیاز در فروش، بازاریابی و تخصص های فنی مانند سایر منابع در سازمان وجود داشته باشد. موفقیت در جذب و حفظ مشتری بستگی به تعهد منابع مختلف سازمان در شناسایی و تأمین نیازهای مشتریان کلیدی سازمان دارد(نیکامپ^[۸۳]،۲۰۰۱: ۷۱).
هر چند که در اجرای موفق CRM عوامل مختلف استراتژی، افراد، فناوری و فرایندها بسیار حائز اهمیت می باشند، اما کارکنان نقش اساسی در ایجاد روابط با مشتریان دارند. فناوری های مدرن، دشوارترین بخش برای تبدیل شدن به سازمانی مشتری مدار نمی باشد، بلکه این افراد سازمان هستند که نقش اساسی را ایفا می کنند. بازاریابی داخلی به کارکنان القا میکند که بیشترین اهمیت را برای مشتری قائل باشند(مک گاورن و پانارو^[۸۴]،۲۰۰۴: ۲۹).
مدیریت دانش
دلیل اصلی وجود یک شرکت از دیدگاه مدیریت دانش، خلق، انتقال و کاربرد دانش می باشد. دانش را می توان از طریق درک تجارب و اطلاعات مشتری کسب نمود. جنبه های اصلی مدیریت دانش شامل خلق دانش، به اشتراک گذاردن دانش و پاسخگو بودن می باشد. دانش در مورد مشتریان اصلی در موفقیت CRM ضروری است چنانکه می تواند موجب توسعه یک رابطه یادگیرنده با مشتریان گردد و رقابت پذیری سازمان به میزان قابل توجهی افزایش یابد. اطلاعات مربوط به مشتریان را میتوان از طریق ارتباطات دو سویه دریافت نمود. ابزارهای هوشمندی کسب و کار مانند داده کاوی و انبار داده ها، شرکتها را قادر می سازد تا اطلاعات مشتریان را در هوشمندی استراتژیک کسب و کار بکار گیرند(استفانو و همکاران^[۸۵]،۲۰۰۳: ۶۲۳). سازمانها می بایست با فراهم آوردن مکانیزم های به اشتراک گذاردن دانش مشتری، انجام اقدامات هماهنگ در بخشهای مختلف سازمان را تسهیل کنند. پاسخگو بودن به عنوان تأثیر حاصل از خلق و به اشتراک گذاردن دانش محسوب می شود که شامل انتخاب بخشهای هدف، ایجاد آمیخته بازاریابی مطابق با علایق مشتری و ارائه خدمات به صورتی که نیازهای فعلی و آتی مشتریان را برآورده سازد، می باشد(سین و ایم،۲۰۰۵: ۳۸).
برخورداری از فناوریهای مدرن و به روز
داشتن اطلاعات صحیح از مشتریان برای استقرار موفق CRM ضروری است و تکنولوژی نقش اساسی به منظور افزایش هوشمندی شرکت ایفا می کند. در واقع پیشرفتهای شگرف در فناوری اطلاعات با قابلیت جمع آوری، ذخیره، تجزیه و تحلیل و به اشتراک گذاشتن اطلاعات، توانایی سازمان را در واکنش نسبت به نیازهای تک تک مشتریان بالا می برد. با فناوریهای پیشرفته امکان برقراری ارتباطات یک به یک، تحلیل مشتری-ارزش، یکپارچه سازی سیستم های اطلاعات مشتریان، خودکارسازی فرایندها و سفارشی سازی خدمات فراهم می شود(قدسور^[۸۶]،۲۰۰۱: ۷۴).
از تکنولوژی های رایانه ای در ایجاد ارتباطات و همسوساختن فناوریها با اهداف کسب و کار بهره گرفته می شود. استفاده از نرم افزارهایCRM شرکتها را قادر می سازد تا خدمات سفارشی را با کیفیت بالاتر و هزینه کمتر ارائه نمایند. همچنین موجب می شود تا کارکنان در نقاط تماس با مشتریان بهتر عمل کنند(سین و ایم،۲۰۰۵: ۳۸).
۲-۱-۲۶- اشتباهات متداول در اجرای پروژه های مدیریت ارتباط با مشتری
زمانیکه CRM نتواند اهداف مورد نظر سازمان را محقق سازد،گفته می شود CRM شکست خورده است. بعضی از اشتباهات متداول که منجر به این امر می شوند عبارتند از:
اشتباهات متداول استراتژیک: فقدان ضمانت اجرائی CRM ، کمیته راهبری غیر موثر، ارتباطات ضعیف، تعریف ضعیف فرآیندهای کاری سازمان، مدیریت ضعیف تغییر، فقدان حیطه اجرای صریح و برنامه ضعیف آموزش، از جمله اشتباهات متداولی می باشد که باعث ناکامی پروژه های CRM می شود.
اشتباهات متداول تاکتیکی: این نوع اشتباهات به سه گروه متداول زیر تقسیم می شوند:
اشتباهات افراد: فقدان مهارت مدیریتی و رهبری، کارکنان ضعیف، کارکنان سرسخت و مخالف تغییر، ناسازگاری اعضای تیم و مشتریان، انجام خیلی دیر اقدامات، از این نمونه اشتباهات می باشند.
اشتباهات فرایند: زمانبندی غیر واقعی، عدم درک نیازمندیها، فشار زمان برای سود دهی بیشتر سازمان، کوتاه کردن یا حذف فعالیتهای کلیدی، کنترلهای ضعیف مدیریت، انجام بیش از حد کارها، عدم محاسبه پیچیدگی پروژه را نیز می توان بعنوان اشتباهات فرآیندی در نظر گرفت.
اشتباهات محصول: سفارشی سازی بیش از حد معمول محصول، کوتاهی در انجام تغییرات، از این نوع اشتباهات هستند.
اشتباهات متداول فوق هر یک به نحوی در اثر بخشی و موفقیت اجرایCRM تأثیر می گذارند و منجر به شکست و عدم موفقیت پروژه های CRM می شوند(سرفرازی و مهدی زاده،۱۳۸۶: ۶۳۶).
۲-۱-۲۷- بازاریابی رابطه مند و مدیریت ارتباط با مشتری
بازاریابی رابطه مند عبارت است از تمامی فعالیتهایی که شرکت به منظور شناخت و ارائه خدمات بهتر به مشتریان با ارزش خود انجام می دهد. در این نوع بازاریابی، منافع دو جانبه مورد توجه قرار گرفته و این منافع در طول دوره عمر مشتری با او تقسیم می شود. در شرایط محیطی متلاطم و دارای تغییرات شتابنده، شرکتهای کنونی مجبور به تغییر شیوه واکنش خود نسبت به بازار شده اند، به نحوی که کمتر روی محصولات و بیشتر بر مشتریان و روابط با آنان متمرکز گشته و به جای دیدی کوتاه مدت ، دیدی بلند مدت را در پیش گرفته اند. در کسب وکار مشتری محوری، ارزش مشتری، ابزاری استراتژیک در جذب و نگهداری مشتریان بوده و در پی ارائه ارزشهای بیشتر برای مشتری و دست یابی به مزایای ملموس و غیر ملموس ناشی از این رابطه است. «مدیریت ارتباط با مشتری را میتوان به عنوان مکملی برای بازاریابی رابطه مند دانست»(یونگ یو^[۸۷] و همکاران،۲۰۰۴: ۱۵۱). ارزیابی عملکرد و عملیاتی نمودن مدیریت ارتباط با مشتری و نحوه برقراری روابط و اینکه چه چیزی ارزش مشتری را به وجود می آورد نیز، به عنوان یکی از مهمترین چالش ها و موانع در بازاریابی رابطه مند می باشد(بری،۱۹۸۳: ۸۶-۸۸).
۲-۱-۲۸- رابطه مدیریت ارتباط با مشتری و عملکرد بازاریابی
CRM راهبردی جامع و مشتمل بر فرایند تحصیل، نگهداری و مشارکت با مشتریان منتخب برای ایجاد ارزش عالی هم برای شرکت و هم برای مشتریان است. مطابق این دیدگاه، هدف CRM بهبود بهره­وری و عملکرد بازاریابی است و این بهره­وری از طریق افزایش کارایی و اثربخشی بازاریابی برای کسب رضایت مشتریان و جلب اعتماد و وفاداری آن­ها حاصل می­ شود و بالطبع سازمان نیز می ­تواند به اهداف سودآوری خود برسد. با توجه به شکل (۲-۸)، CRM از طریق ایجاد، حفظ و تقویت رابطه با مشتریان اصلی، سعی در شناخت آن­ها و نیازها و خواسته­ های ایشان دارد و از طریق پاسخ مناسب و به موقع به این نیازها، رضایت مشتریان را هر چه بیشتر جلب کرده و کم کم موجب افزایش وفاداری و اعتماد آن­ها به سازمان می­ شود و بدین ترتیب عملکرد بازاریابی بهبود می­یابد (رضایت و اعتماد دو شاخص اصلی عملکرد بازاریابی است) و از طرف دیگر حفظ مشتریان و وفاداری آن­ها موجب کاهش هزینه­ های سازمان در جذب مشتریان جدید می­ شود. زیرا مشتریان وفادار به تبلیغات دهان به دهان مثبت دست زده و مشتریان جدیدی را به سازمان وارد می­ کنند و در نتیجه موجب افزایش فروش شده و سودآوری سازمان افزایش می­یابد (طاهرپور کلانتری و طیبی طلوع، ۱۳۸۹).
مدیریت ارتباط با مشتری مبتنی بر تکنولوژی
سازماندهی CRM
تمرکز بر مشتریان کلیدی
مدیریت دانش
عملکرد بازاریابی
اعتماد
رضایت مشتری
(شکل۲ـ۸) رابطه CRM با عملکرد بازاریابی برگرفته از بری ۱۹۸۳(طاهرپور کلانتری و طیبی طلوع، ۱۳۸۹)
۲-۱-۲۹- مسیر تکوین مدیریت ارتباط با مشتری
مراحل تکوین مدیریت ارتباط با مشتری شامل ۵ گام زیر می باشد:
آگاهی: مرحله ای است که سازمان برای شناخت مشتریان خود با مشکل روبرو می باشد. چنین سازمانی محصول گرا بوده و دارای نظام بازاریابی و فروش خاصی است.
تمرکز: در این مرحله، سازمان شناخت مشتریانش را آغاز کرده و در جستجوی راه هایی برای تعیین سودآورترین مشتریانش می باشد و سعی دارد فرآ یندهای ارتباطی خوبی با آنان داشته باشد، ا ما هنوز نگرش جامعی نسبت به مشتریان در میان دپارتمان های مختلف سازمان وجود ندارد.
رضایتمندی: در این مرحله، سنجش رضایتمندی مشتریان در دستور کار سازمان قرار داشته و سعی بر آن است که در این رابطه از رقبای خود پیشی بگیرد.
ارزش: سازمان در این مرحله، شیوه های ارزش قائل شدن برای یک مشتری خاص را مد نظر قرار داده و می داند چرا مشتریان خرید می کنند و چگونه می توان بر اساس نیاز مشتری به رضا یتمندی انها دست یافت. در این شرایط نگرش جامع مشتری مدار شکل گرفته ، اما هنوز به طور کامل اجرایی نشده است.

۸۷/۸۷^*

۷

A×b×C

۵۶/۱۶

۲۵/۳۱

۵۶

خطای ازمایشی

۳۰/۱۱

۱۸/۱۴

-

ضریب تغییرات(%)

^*و ^** به ترتیب معنی دار در سطح احتمال ۵ و ۱ درصد ، عدم تفاوت معنی دار
۴-۳-۱ درصد پروتئین
طبق جدول تجزیه واریانس (۴-۴) پروتئین دانه سویا تحت تاًثیر اثرات رقم، محلول پاشی و بر هم کنش رقم + محلول پاشی و اثرات متقابل سه گانه قرار گرفت و در سطح احتمال ۱ درصد معنی دار شد. در تیمار تلقیح باکتری رقم ۰۳۳ بیشترین مقدار پروتئین مربوط به تیمار روی × آهن با میانگین ۵۶/۴۶ درصد پروتئین و کمترین مقدار مربوط به محلول پاشی آهن× منگنز با میانگین ۸۶/۳۳ درصد پروتئین می‌باشد. و نتایج در مورد تیمار تلقیح باکتری رقم الیت نشان داد که به ترتیب بیشترین و کمترین میزان پروتئین مربوط به محلول پاشی منگنز با میانگین ۸۳/۴۵ درصد و روی با میانگین ۳۳/۳۵ درصد بود. همچنین در تیمار عدم تلقیح در رقم الیت بالاترین درصد پروتئین متعلق به محلول پاشی همزمان روی + آهن + منگنز با میانگین ۵/۴۲ و کمترین میزان پروتئین مربوط به محلول پاشی آهن× منگنز با میانگین ۷۶/۳۰ درصد بود.
شکل ۴-۱۹ پاسخ میزان پروتئین رقم ۰۳۳ به اثر متقابل تلقیح در محلول پای عناصر
شکل۴-۲۰ پاسخ میزان پروتئین رقم الیت به اثر متقابل تلقیح در محلول پای عناصر
۴-۳-۲ درصد روغن
نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌ها برای محتوای روغن دانه، حاکی از آن بود که صفت فوق تحت تاًثیر برهم کنش رقم و باکتری در( سطح احتمال ۵ درصد) و محلول پاشی در( سطح احتمال ۱ درصد) قرار گرفت. بطوری‌که مقایسه میانگین اثرات متقابل رقم و باکتری نشان دادکه بیشترین درصد روغن مربوط به تیمار تلقیح باکتری در رقم ۰۳۳ با میانگین ۹۱/۳۷ درصد و کمترین مقدار صفت فوق مربوط به تیمار عدم تلقیح باکتری در رقم الیت با میانگین ۹۵/۳۳ درصد بود. و همچنین مقایسه میانگین اثر ساده محلول پاشی نشان داد که در تیمار تلقیح باکتری در رقم ۰۳۳ بیشترین مقدار درصد روغن در محلول پاشی همزمان روی × آهن با میانگین ۷۵/۳۹ مشاهده شده است که نسبت به شاهد دارای اختلاف معنی داری می‌باشد.

شکل ۴-۲۱ مقایسه میانگین اثرات متقابل رقم، باکنری بر صفت درصد روغن
شکل۴-۲۲ مقایسه میانگین اثر ساده محلول پاشی بر صفت درصد روغن
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
۵-۱-شاخص سطح برگ (LAI)

خسته بیم و نهیب…
سوی شهر خاموش می سراید جرسی
هم در این هنگام است
که تنی خاسته از بین بیداری چند
می دهد گوش فرا به نواهای برون…
می رسد قافله راه دراز
شهر مفلوج که خشک آمده رگهایش از خواب گران
بر می آید ز ره خوابش باز …
آید آن روز خجسته که به جا آورد او
دوست از دشمن و دشمن از دوست
(طاهباز، ۱۳۷۱ : ۴۵۹-۴۶۶)
علاوه بر نیما چند شاعر دیگر نیز اندیشه های سوسیالیستی و مبلّغان این اندیشه را به باد انتقاد گرفته بودند، در همین راستا مبارزات ملی شدن صنعت نفت و بعد از آن دامنه اختلاف حزب توده و جبهه ملی بیشتر شد، این مبارزه ها نیما را نیز بر سر شوق آورد و شعر ((مرغ آمین)) را سرود وی در این شعر به توصیف این حرکت ها پرداخت، در این شعر((مرغ آمین))،((جهان خواره))،((خلق)) سه عنصر اصلی شعر هستند در نگاه اول عنوان شعر در نوع خود جالب است، عنوان شعر حالت دعاگونه و استجابت دعا را در ذهن تداعی می کند«مثلث نیما در مرغ آمین، مثلثی است اجتماعی مشتمل بر سه عامل که دو تای آنها انسان و دیگری سمبلی است که هدف و آرزویش رهایی از ضلعی است که قاعده قرار گرفته است، سه عامل که بازیگران این مثلث هستند عبارتند از : خلق به عنوان قاعده، جهان خواره به عنوان عمود بر قاعده و مرغ آمین به عنوان چهره درخشان آرزوهای انسان برای رهایی، او جانب مردم را گرفته و با آمین گفتنش سمبل استجابت دعاها و مظهر کاستن بار گران خلق و نماد تسکین امید و رستگاری و آزادی و سپیده دم است». (براهنی، ۱۳۵۸: ۲۵۷)

جهان خواره نیز همان نیروی حاکم بر جامعه و حامیان آنها هستند که خلق در آرزوی نابودی آنها و رهایی خود هستند نیما در این شعر گویی تازه به ماهیّت اصلی سوسیالیسم پی برده است و در این شعر اشاره می کند که سوسیالیست ها فقط در شعار، سنگ دفاع از مردم را به سینه می زنند و نه تنها رنج مردم را کم نمی کنند بلکه بر درد مردم نیز بیشتر می افزایند. پور نامداریان در مورد شعر ((مرغ آمین)) می گوید:«مرغ آمین رمز روحیّه متعهّد شاعریست که دردهای خلق و دشمنان آنان را می شناسد و بیدار کردن آنان را در افشا کردن گروه بیدادگران و استثمارگران را برای آنان وظیفه خود می شناسد و گویی همواره مترصّد است تا مردم یک قدم در راه حق بردارند تا او با همه توان خود در همگانی با آنان قیام کند و از انزوای خویش بیرون آید، مرغ آمین در اصل فرشته ایست که همواره در آسمان پرواز می کند و آمین می گوید و هر دعایی که با آمین او قرین گردد، مستجاب می گردد». ( پورنامداریان،۱۲۶:۱۳۷۷)
با آوردن بخش های از شعر ((مرغ آمین)) این فصل را به پایان می رسانیم.
مرغ آمین درد آلودیست کاواره بمانده
رفته تا آن سوی این بیدادخانه
بازگشته رغبتش دیگر ز رنجوری نه سوی آب و دانه
نوبت روز گشایش را
در پی چاره بمانده
می شناسد آن نهان بین نهانان (گوش پنهان جهان دردمندها)…
او نشان از روز بیدار ظفرمندی است
با نهان تنگنای زندگانی دست دارد
از عروق زخم دار این غبارآلوده ره تصویر بگرفته
از درون استغاثه های رنجوران…
داستان از درد می راند مردم
در خیال استجابت های روزانی
مرغ آمین را بدان نامی که او را هست می خوانند مردم
زیر باران نواهایی که می گویند:
«باد رنج ناروای خلق را پایان»
(وبه رنج ناروای خلق هر لحظه می افزاید)
مرغ آمین را زبان با درد مردم می گشاید
بانگ برمی دارد:
-«آمین !
باد پایان رنج های خلق را با جانشان در کین
وز جا بگسیخته شالوده های خلق افسای
و به نام رستگاری دست اندر کار
و جهان سرگرم از حرفش در افسون فریبش
(طاهباز، ۱۳۷۱ : ۴۹۱ – ۴۹۳).
فصل چهارم:
دوران دوم سلطنت محمدرضا پهلوی
۴-۱-اوضاع سیاسی تاریخی، از مرداد ۳۲ تا خرداد ۴۲
این سالها از تاریخ معاصر ایران بدون شک از اهمیّت فراوانی برخوردار است، از یک طرف محمّدرضاشاه از آن بی تجربگی ده ساله اوّل حکومتش بیرن آمده است و از طرف دیگر استعمار جدید و یا به عبارتی حامی اصلی وی یعنی آمریکا کاملا” جای چای خود را در ایران محکم کرده بود و در واقع بازیگردان اصلی حوادث ایران بود. این دوره زمان تثبیت قدرت محمّدرضا پهلوی بود و از طرف دیگر اهمیّت این دوره به این دلیل است که پایان این دوره مصادف است با جریانهایی که سالها به مبارزه و مخالفت و انتقاد کردن با حکومت وی و سرانجام به سرنگونی رژیم او ختم گردید، در این دوره شاه برای تثبیت و حفظ قدرت خود اقدامات فراوانی انجام داد از جمله اینکه به رهبران کودتا مناصب کلیدی را اهداء کرد، کمک های مالی فراوانی از ایالات متحده دریافت نمود، سازمان ساواک را بنیان نهاد ، احزاب گوناگون را منحل کرد، در این سالها کندی به ریاست جمهوری آمریکا انتخاب شد و همین مسئله شاه را تحت فشار قرار داد که اصلاحاتی در ایران انجام دهد برای انجام این اصلاحات امینی با حمایت فراوان آمریکایی ها به نخست وزیری رسید ولی به دلایلی شکست خورد بعد از وی اسدا…علم نخست وزیری را بر عهده گرفت، در دوران نخست وزیری وی قوانینی به تصویب رسید که موج مخالفت ها با آن اوج گرفت، تصویب لایحه انجمن های ایالتی ولایتی، دادن حق رأی به زنان ، حذف قید اسلام از شرایط انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان و سوگند به هر کتاب آسمانی به جای سوگند به قرآن در سال ۱۳۴۱ و … همه این اقدامات و به تعبیر آن روز اصلاحات با واکنش مردم و در رأس آنها روحانیت مواجه می شد، در این سالها حضرت امام (ره) مخالفت و مبارزاتش را شروع می نماید در این جا ذکر این نکته که روحانیون در ساختار جامعه ایرانی دارای چه نقش با اهمیّتی می باشند ضروری است.«در ساختار اجتماعی ایران، روحانیّت تشیع، از جایگاه ویژه ای برخوردار است در این ساختار مناسبات روحانیّت با مردم، در ارتباط با مصالح جامعه، از جهت مثبت و منفی اهمیّت خاصّی داشته و یکی از عوامل اساسی در مبارزات ملّی و مقاومت های مردمی بوده است».(نجاتی، ۱۳۷۱ : ۲۱۷).
هرچند که خاندان پهلوی از ابتدا با روحانیّت مخالفت می ورزیدند و یا به عبارت بهتر خصلت دیکتاتوری این سلسله، روحانیون را به مخالفت با آنان وا می داشت. آیت الله مدرس در مقابل رضاخان تا پای جان ایستادگی کرد. آیت ا… کاشانی و آیت ا… بروجردی با محمّدرضاشاه مخالفت نمودند امّا مبارزات حضرت امام به گونه ای دیگر بود«هرچند روحانیّون به دلیل اصلاحات ارضی و حقوق زنان با رژیم مخالفت می کردند آیت ا… خمینی ضمن درک استادانه مسائل سیاسی ، فراگیرتر و با دقت و احتیاط فراوان از طرح موضوعات پیشین دوری می جست و به مسائل دیگری که توده مردم را بیشتر خشمگین می ساخت پرداخت وی از رژیم به دلیل رواج فساد، تخلّف در انتخابات، نقض قانون اساسی، سرکوب مطبوعات و احزاب سیاسی، از بین بردن استقلال دانشگاه، نادیده گرفتن نیازهای اقتصادی بازرگانان، کارگران و دهقانان، تضعیف و نابودی اعتقادات اسلامی مردم، تشویق غرب گرایی و غرب زدگی، اعطای کاپیتولاسیون به بیگانگان، فروش نفت به اسرائیل و تشدید دیوان سالاری دولتی به شدت انتقاد می کرد».( ابراهامیان، ۱۳۷۹: ۵۲۳).
محمّدرضاشاه که در این سالها به تجربه کامل دیکتاتوری رسیده بود و به عبارتی دیکتاتوری پدرش را احیا کرده بود به کمک سازمان های جاسوسی و امنیّتی و هم چنین حمایت آمریکایی ها به اقدامات متعدّدی هم چون طرح انجمن های ایالتی و ولایتی ، طرح شش ماده ای انقلاب سفید (انقلاب شاه و ملّت) حمله فیضیه، کشتار ۱۵ خرداد و … دست زد و به تبع آن با مخالفت توده های مردم و روحانیّون مواجه شد در این فصل به بررسی اشعار اعتراضی این دهه می پردازیم.
۴-۲-نمای کلی شعر در این دوره
کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دوّمین کودتایی بود که قدرت را در خاندان پهلوی استحکام بخشید،پس از کودتا حکومت ایران دچار تغییرهای اساسی نسبت به دوره های قبل گردید محمّدرضاشاه پس از کودتا چند سالی به سامان بخشیدن به اوضاع و محکم کردن پایه های دیکتاتوری خود گذراند کمک های اقتصادی آمریکا او را در انجام این حکومت یاری داد سازمان امنیّت و اطلاعات کشور(ساواک) در اسفند ۱۳۳۵ تأسیس شد و این سازمان در تداوم حکومت محمّدرضاشاه و حتی تا پیروزی انقلاب نقش مهمّی داشت، دخالت آمریکایی ها و نقش آنها در کودتا باعث گردید تا حکومت ایران از نظر سیاسی، اقتصادی و نظامی وابستگی شدید به آمریکا پیدا کند برقراری کاپیتولاسیون و طرح انقلاب سفید که هر دو از جانب آمریکا به نظام قضایی و اقتصادی ایران تحمیل شد از قدرت و سلطه همه جانبه آن کشور بر ایران حکایت می کرد. امّا از نظر شعری این دهه، دوره مرثیه برای ناکامی در حرکت ها و جنبش هاست و شعر این دوره در واقع سرود شکست عموم سرایندگانی است که در دوره قبل اشعارشان دعوت به حرکت و جنبش و مبارزه بود در این دوره فضای حسرت و تأسف بر شعرشان حاکم می گردد لازم به ذکر است که در این دوره جریان ادبی دیگری با عنوان رومانتیسم با پرچم داری فریدون تولّلی رواج کامل داشت.«رومانتیسم بر زندگی و تفکّر شعر مردم سلطه کامل دارد و عموم شاعران هریک بسته به استعداد و قریحه و تجربه و دانش خود در نقطه ای از این رومانتیسم جای می گیرند».( جواهری گیلانی،۱۳۷۰: ۲۴).
این نوع شعر تغزّلی که نیما با سرودن (افسانه) آن را آغاز کرده بود در این دهه فراوان در شعر شعرا به چشم می خورد و البته شعری است که حکومت هیچ احساس نگرانی نسبت به انتشار آن نداشت و حتی در گسترش و نشر آن همکاری می نمود به غیر سروده های تغزّلی، شعر اجتماعی با لحن تقریبا” حماسی با پرچم داری اخوان ثالث در این دهه با شیوه بیان متفاوت وجود داشت نیما که خود پیشرو اصلی این گروه بود در این سالها تقریبا” به خاموشی فرو می رود و سروده های او در پنج سال پایانی عمرش نسبت به دوره های قبل زیاد نیست در این راه شاملو با تکامل قالب نثر گونه خود که در جلب مخاطب نیز ناموفق بود ولی با این حال مضامین سیاسی و اجتماعی تا پایان این دهه از بقیه شاعران به نسبت بیشتر است در مورد درون مایه اصلی اشعار این دسته از شاعران در این دهه می توان گفت که اکثرا” یاس و ناامیدی از شکست های پی در پی سیاسی و اجتماعی است این فضا در اشعار اخوان به صورت برجسته تر قابل مشاهده است و هم چنین ارزش مضامین اجتماعی و سیاسی اخوان در این دهه از سروده های دیگران بالاتر بود وی در بیان مفاهیم از شیوه نیما پیروی می کرد نیما که در دوره اختناق رضاشاهی به ارزش نماد و سنبل پی برده بود و علاوه بر لذت بردن هنری از آن وسیله ای برای بیان افکار خطرناک به حساب می آمد اکنون بار دیگر تاریخ استبداد تکرار می گشت رمزگرایی نیما بار دیگر ارزش خود را نشان داد«پس از وقایع نفت و کودتای ۲۸ مرداد زیر فشار ساواک نوعی سرخوردگی و دل سردی در سطح جامعه عموما” در میان روشنفکران خصوصا” پیدا شد نتیجه ابتدایی آن در ادبیات و شعر می توانست پشت کردن به آرمان گرایی و اندیشه های تغزّلی و روی آوردن به نوعی ابهام و رمزگرایی و در نتیجه گسترش نوعی ادبیات حماسی و اجتماعی باشد».(یاحقی، ۱۳۸۰ : ۶۵).
در مورد شعر اعتراض این دهه می توان این چنین گفت که این نوع اشعار در این دهه ساکن هستند و در مقایسه با شعر اعتراضی دهه پیش که عوامل سیاسی ، چهره مبارزه ای و پرخاش و اعتراض به شعر می بخشد در این دوره دل مردگی و سکون و ناامیدی اصلی ترین ویژگی شعر است علاوه براین دو جریان عمده شعر، در این دهه و در کنار این دو جریان گونه ای دیگر از شعر نیز به چشم می خورد که در حقیقت شعر افراطی رومانتیسم بود«طبعا” از درون مایه های دیگری که بقایای دوره قبلی است و در این دوره شکل عصیان تری به خودش می گیرد یکی هم ستیز و درگیری شعرا با اخلاقیات حاکم بر جامعه است نفرت و دشمنی آنها با نهادها و اصول سنتی اخلاق حاکم بر جامعه – خواه در شکل دینی خواه در شکل عرف اخلاقی حاکم بر جامعه – آشکار است، به علاوه نوعی کفر گفتن و نوعی تجاهر به فسق و این تمّی رایج و حاکم بر تفکر شعری آن دوره بود».(شفیعی کدکنی، ۱۳۵۹: ۶۷).
البته این دسته از اشعار نیز حاصل مستقیم همان ناامیدی و یاس بود که به جای اعتراض کردن به اجتماع و احیانا” حکومت ، با توجه به استبداد حاکم ، شاعر راهی بی خطر را انتخاب می کند و به بی دفاع ترین جنبه زندگی مردم یعنی مقدّسات و اخلاقیات حمله می کند پرداختن به شکل افراطی این گونه اشعار هرچند خود از اصلی ترین گونه های شعر اعتراضی هستند ولی از محدوده این رساله خارج است وباید به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گیرد ولی ما در این فصل به بررسی سروده های اعتراضی که مباحث سیاسی و اجتماعی در آنها مورد توجه قرار گرفته است می پردازیم.
از اوایل این دهه حداقل تا سال ۱۳۳۶ که هنوز ساواک شکل نگرفته است اغلب شعران مسائل پس از کودتا را آشکارا بیان می کردند امّا از این سال به بعد عرصه دیگر بر شاعران تنگ می شود و آنها مجبور می شوند برای بیان مسائل سیاسی و اجتماعی از زبان رمز و سنبل نیما استقبال کنند،ولی آنها با نیما یک تفاوت دارند و آن اینکه شرایط فشار و اختناق علت گرایش آن ها به این شیوه بیان بود ولی نیما علاوه براین موضوع دیدگاه هنری آن را نیز مدّنظر داشت .